"სისხლის საპროცესო სამართლის'' - ცნება.სისხლის საპროცესო სამართლის'' -"ნორმა''

 

  

სარჩევი:

1.     „sisxlis saproceso samarTlis’’- cneba. 1

2.|“sisxlis saproceso samarTali’’-ზოგადი დახასიათება. 2

3.sisxlis saproceso samarTlis „saproceso norma’’ 3

4.sisxlis samarTlis saproceso normის -„ნაწილები’’ 4

ა)“ჰიპოთეზა’’ 4

ბ)“დისპოზიცია’’ 4

გ)“სანქცია’’ 5

5.სისხლის საპროცესპ samarTlis normis „struqturა’’ da „სტუქტურის  elementebi’’ 6

6. .სისხლის საპროცესპ samarTlis normების -„კლასიფიკაცია’’ 6

ა)“მოქმედების მიხედვით’’ 6

 

 

1.   „sisxlis saproceso samarTlis’’- cneba

 

·        kidev erTxel gavixsenoT, ra aris „sisxlis samarTlis procesi.’’

·        sisxlis samarTlis procesi, upirveles yovlisa, TviTon sisxlis samarTlis saqmis „moZraobaa’’, am „moZraobaSi’’ igulisxmeba gamomZieblis, prokuroris, mosamarTlis, sasamarTlosa da sisxlis samarTalwarmoebis sxva monawileTa sisxlis samarTlis saproceso kanoniT gansazRvruli saqmianoba. [საზეპიროდ]

ხ

·        ხოლო rac Seexeba „sisxlis saproceso samarTals’’ _ igi aris samarTlis damoukidebeli dargi, „saproceso normebis erToblioba’’, romelic ა)adgens da gansazRvravs sisxlis sasamarTlis procesis monawileTa uflebebsa da movaleobebs, da amave dros ბ)awesrigebs sisxlis samarTlis saqmis moZraobis Sedegad aRmocenebul urTierTobebs _ uSualod procesis mwarmoebel pirebs Soris da procesis sxva monawileebs Soris, aseve procesis „sxva monawileebs’’ Soris. [საზეპიროდ]

 

 

·        მოკლედ თუ ვითყვით :sisxlis sapsaproceso samarTali   „procesis monawileTa saqmianobas’’  „saproceso kanonis’’ CarCoebSi aqcevs.

ხ

·        zemoT Tqmulidan gamomdinare sisxlis samarTlis processa da sisxlis saproceso samarTals Soris gansxvaveba SeiZleba mokled amdagvarad gamovxatoT:

 

„sisxlis samarTlis procesi’’ aris: „procesis mwarmoebel pirTa’’ da „procesis sxva monawileTa’’  sisxlis samarTlis saproceso kanoniT gansazRvruli saqmianoba, [ცნება-საზეპირო]

 

xolo „sisxlis saproceso samarTali’’ aris „saproceso normebis erToblioba’’, romelic awesrigebs: ა)„procesis mwarmoebel pirTa’’ da procesis sxva monawileTa’’  „saqmianobas’’, da ბ)am „saqmianobis’’ procesSi aRmocenebul „urTierTobebs.’’

ხ

 

2.|“sisxlis saproceso samarTali’’-ზოგადი დახასიათება

 

·        sisxlis saproceso samarTali :

 

a.   „proceduruli samarTalia’’.

b.   „Tavisi’’ saproceso normebiT adgens da gansazRvravs „sisxlis samarTlis saqmeTa’’  gamoZiebisa da sasamarTloSi  ganxilvis wess.

c.   iZleva calkeuli sagamoZiebo moqmedebebis Catarebis „procedurul’’ wess (ანუ : ra wesebis dacviT moxdes SemTxvevis adgilis daTvaliereba, dakiTxva, eqspertizis daniSvna, mtkicebulebaTa wyaroebis aRmoCena da maTgan informaciis miReba da sxva).

d.   sisxlis saproceso samarTaliს’’  „სaproceso normebiT’’ _ procesis mwarmoebeli organoebi, Tanamdebobis pirebi, procesis sxva monawileni aRWurvili arian garkveuli საპროცესო uflebebiTa da movaleobebiT, rac qmnis imis pirobebs, rom danaSauli iqnes gamoZiebuli da gaxsnili.

 

e.   danaSaulis gamoZieba, gaxsna operatiulad rom moxdes, „saproceso normebi’’ gansazRvraven procesis mwarmoebel pirTa mxridan „Casatarebeli moqmedebebis’’ Tanmimdevrobasac (magaliTad, ra SemTxvevaSi iqnes piri eWvmitanilad cnobili; ra SemTxvevaSi moxdeba piris dakaveba eWvmitanilis saxiT; rodis waredginos pirs braldeba; rodis gadaeces prokurors sisxlis samarTlis saqme sabraldebo daskvnis Sesadgenad da a.S. ან/და  „saproceso normebi’’ასევე  განსაზღვრავენ  „sasamarTlo gamoZiebis dros „mtkicebulebaTa wardgenisa’’ da მათი „gamokvlevis’’ Tanmimdevrobaს).

ხ

·        sisxlis saproceso samarTali marTalia farTo uflebamosilebiT aRWuravs procesis mwarmoebel pirebs, aZlevs SesaZleblobas [Tuki safuZveli iqneba] gamoiyenon saproceso samarTlebrivi „iZulebiTi RonisZiebebi’,

·        magram maT paralelurad sisxlis saproceso samarTalს SemoRebuli aqvs „braldebulis, dazaralebulis, procesis sxva monawileTa uflebebis’’ „garantiaTa sistemac’’.

ხ

·        sisxlis saproceso samarTlis „SejibrebiTi’’ forma, [romelic gansazRvravs saproceso funqciebs da am funqciebis matarebel subieqtebs,] aRiarebs: ა) braldebulis uflebas dacvaze, ბ)SejibrebiTobas da გ)arabraleulobis prezumfcias,.

ხ

·        sisxlis saproceso samarTali, [rogorc samarTlis dargi] erT mTlian sistemas warmoadgens.

·        mis sistemur mTlianobas amyarebs is, rom misi „yvela instituti’’ Sinaarsobrivad erTmaneTTanaa dakavSirebuli da urTierTs ganapirobeben.

·        am mTlianobaSi „Tu gamoCnda xarvezi’’, saqarTvelos sssk-is მე-2 muxlis მე-3 nawili uSvebs sisxlis samarTlis saproceso kanonis „analogiiT gamoyenebis’’ SesaZleblobas xarvezis gamosasworeblad, Tu amiT ar ilax- eba adamianis uflebebi.

ხ

·        anglosaqsonuri samarTlis sistemaSi Semavali qveynebis[აშშ.ინგლისი] kanonmdebloba „saproceso saqmianobas’’ detalurad ar awesrigebs.

·        mosamarTleebi sisxlis samarTlis saqmes gadawyveten „saerTo konstituciur principebze’’ da „sasamarTlo precedentze“ dayrdnobiT.

ხ

·        kontinenturi samarTlis sistemaSi Semavali qveynebis[ევროპის ქვეყნები] kanonmdeblobiT gamomZiebelTa da mosamarTleTa saqmianoba detaluradaa kanoniT mowesrigebuli.

ხ

3.sisxlis saproceso samarTlis „saproceso norma’’

 

 

·        sisxlis saproceso samarTlis „TiToeuli normis’’ Sinaarsi zustad miuTiTebs: ა)samarTlebrivi mowesrigebis obieqtze, ბ)subieqtze [an subieqtebze, visac igi exeba], გ)ამ normis gamoyenebis pirobebze,  დ)im „uflebebze’’ da „movaleobebze’’, romlebic aRmoucendebaT samarTlebrivi urTierTobis monawileebs.

ხ

 

·        sisxlis saproceso samarTlis „saproceso norma’’ aris ra samarTlis normis saxe, „yvela is niSani gaaCnia, rac damaxasiaTebelia saerTod samarTlis normisaTvis’’.

·        magram, „saproceso normas’’ „Taviseburebanic“ gaaCnia, rac imaSi vlindeba, rom igi ა)„awesrigebs sisxlis samarTlis saqmis gamoZieba-ganxilvis dros gamomZieblis, prokuroris, mosamarTlis, sasamarTlos saqmianobas’’ da ბ)“im urTierTobebs, romelic aRmocendeba „saproceso saqmianobis’’ dros’

„zemoT aRniSnul pirebsa ‘’da „procesis mwarmoebel pirebsa“ da „procesis sxva monawileebs’’ Soris.

ხ

4.sisxlis samarTlis saproceso normის -„ნაწილები’’

 

·        sisxlis samarTlis saproceso normaSi, iseve, rogorc saerTod samarTlis normaSi, bolo periodamde gamoyofdnen Semdeg sam nawils: hipoTeza, dispozicia, sanqcia.

ხ

ა)“ჰიპოთეზა’’

 

·        hipoTeza- miuTiTebs, Tu „ra pirobebis’’, ანუ „ra garemoebaTa dadgomisas’’ unda iqnes gamoyenebuli esa Tu is norma.

·        ase magaliTad, saqarTvelos sssk-is 473-e muxlis pirveli nawili SeniSnavs: `Tu gansasjelma sasamarTlos (mosamarTlis) winaSe „Tavi damnaSaved cno’’ da „es aRiareba nebayoflobiTia, ar iwvevs mxareTa davasa da sasamarTlos eWvs’’, „sasamarTlo gamoZieba’’ „sasamarTlo ganCinebiT (dadgenilebiT)’’  SeiZleba ar Catardes an Seikvecos~.

·        am SemTxvevaSi hipoTezas Seadgens normis is nawili, romelSic saubaria: `gansasjelma sasamarTlos (mosamarTlis) winaSe Tavi damnaSaved cno da es aRiareba nebayoflobiTia, ar iwvevs mxareTa davasa da sasamarTlos eWvs~, ai, am aRniSnuli pirobebis SemTxvevaSi SeiZleba iqnes gamoyenebuli dasaxelebuli norma, romelic exeba „sasamarTlo gamoZiebis’’ arCatarebas an Sekvecas.

ხ

ბ)“დისპოზიცია’’

·        dispozicia aris:  „ normis is nawili, romelSic aRwerilia ამ ნორმის  „Sinaarsis’’ ganmsazRvreli qcevis wesi, e.i. miTiTebulia imaze, Tu ra uflebebi da movaleobebi gauCndebaT am normiT mowesrigebuli urTierTobis monawileebs hipoTezaSi aRniSnuli pirobebisa da garemoebebis dadgomis SemTxvevaSi.

·        moviyvanoT magaliTisaTvis saqarTvelos sssk-is 70-e muxlis pirveli nawilis Sinaarsi : 

`dazaralebuli an misi uflebamonacvle valdebulia gamocxaddes gamomZieblis, prokuroris, sasamarTlos gamoZaxebiT, gulaxdilad acnobos yvelaferi, rac saqmesTan dakavSirebiT icis, da upasuxos dasmul SekiTxvebs, ar gaamJRavnos saqmesTan dakavSirebiT misTvis cnobili garemoebebi~.

·        aRniSnul magaliTSi dispozicias warmoadgens dazaralebulis an misi uflebamonacvlis valdebuleba _ „gamocxaddes da gulaxdilad acnobos yvelaferi, rac icis saqmesTan dakavSirebiT da upasuxos dasmul SekiTxvebs; amasTanave ar gaamJRavnos saqmesTan dakavSirebiT misTvis cnobili garemoebebi’’ (normis Sinaarsi).

ხ

გ)“სანქცია’’

·        rac Seexeba „sanqcias’’ , igi aris:   „ normis is nawili, romelSic miTiTebulia, Tu ra Sedegi moyveba normis Seusruleblobas, ანუ  dispoziciaSi aRniSnuli moTxovnis darRvevas’’ , e.i. sanqciaSi gamoxatulia is iZulebiTi xasiaTis RonisZiebani, romliTac uzrunvelyofilia saproceso normis moTxovnaTa Sesruleba.

 

·        magaliTisaTvis davefuZnoT isev saqarTvelos sssk-is 70-e muxlis meore da mesame nawilebs:

 

`dazaralebulis arasapatio mizeziT gamoucxadeblobis SemTxvevaSi igi SeiZleba iZulebiT moiyvanon~;

 

`dazaralebuls cru Cve- nebis micemisaTvis ekisreba pasuxismgebloba saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis 370-e muxlis Sesabamisad~.

 

(gamoxatulia „iZulebiTi xasiaTis RonisZiebები’’).

 

ხ

 

·        sisxlis saproceso samarTalSi saubroben ra sanqciis „iZulebiT xasiaTze’’. calke gamoyofen mis[ანუ „სანქციის’’] „ufleba-aRdgeniT’’ mniSvnelobasac.

·        ეს მიშნავს შემდეგს: rodesac „dairRva’’ an „SeizRuda’’ procesis romelime monawilis uflebebi da kanonis darRvevis es faqti gamosworebuli iqneba.

·        ase magaliTad, piris dakavebis Sesaxeb dauyovnebliv ecnobeba ra prokurors, igi uflebamosilia: ა) gaecnos sisxlis samarTlis saqmis masalebs, ბ)dakiTxos dakavebuli, გ)mousminos gamomZiebels da დ)Sewyvitos „sisxlissamarTlebrivi devna’’ an/ da „gamoZieba’’ da ე)gaaTavisuflos dakavebuli, [Tuki gamovlindeba dakavebis arakanoniereba da dausabuTebloba.]

·        სანქციას „უფლება აღდგენითი’’მნიშვნელობა მაშინაც აქვს,როცა ხდება ,სასამართლოში  „gamamarTlebeli ganaCenis gamotana’’ , rac tolfasovania „braldebis uaryofisa’’ da sxva.

·        yuradReba misaqcevia sanqciis iseTi Tvisebac, rogoricaa მისი  „aRmkveTi xasiaTis’’ ქონა .

·        mxedvelobaSia is garemoeba, rodesac pirs aRekveTeba garkveuli qceva, raTa uzrunvelyofil iqnes saproceso moqmedebis Catareba.

·        magaliTad, mosamarTlis gankargulebiT wesrigis darRvevisaTvis gansasjeli gaZevebul iqna sasamarTlo sxdomis darbazidan, moiyvanes ra igi sasamarTlo sxdomis darbazSi ganaCenis, ganCinebis an dadgenilebis gamocxadebis dros, man kvlav ganagrZo wesrigis darRveva.

·        aseT SemTxvevaSi gansasjeli isev iqneba gaZevebuli da saproceso gadawyvetileba gamocxaddeba mis gareSe.

·        xolo sasamarTlo ganaCenis, ganCinebis Tu dadgenilebis asli, amis Semdeg mas Cabardeba xelweriliT.

 

ხ

5.სისხლის საპროცესპ samarTlis normis „struqturა’’ da „სტუქტურის  elementebi’’

 

·        iuridiul literaturaSi gamoTqmulia sxvadasxva Sexeduleba samarTlis normis struqturisa da სტრუქტურის  elementebis Sesaxeb.

ხ

·        amJamad gavrcelebulia mosazreba, rom samarTlis norma Sedgeba ori nawilisagan: 1) deskrifciuli nawili anu „is faqtobrivi urTierToba’’, romelic nebadarTulia, akrZalulia an moTxovnilia da 2) normatiuli nawili, romelic ambobs, es „faqtobrivi urTierToba’’ „akrZalulia, nebadarTulia Tu moTxovnilia’’.

 

ხ

·        calke gamoyofen samarTlis normis struqturis or ZiriTad elements:

 

1) „faqtobrivi Semadgenloba’’, romelic gansazRvravs „iuridiuli Sedegis’’ winapirobebs da 2) „iuridiuli Sedegi’’, romelic dgeba maSin, rodesac saxezea normis „faqtobrivi Semadgenloba.’’

ხ

6. .სისხლის საპროცესპ samarTlis normების -„კლასიფიკაცია’’

 

ა)“მოქმედების მიხედვით’’

 

·        sisxlis samarTlis saproceso literaturaSi saubroben imis Sesaxebac, rom saproceso normebi TavianTi „moqmedebis mixedviTac’’ araerTgvarovania.

·        ase magaliTad, zogierTi normis Sinaarsi gavrcelebas hpovebs[ძალაშია] sisxlis samarTlis procesis „yvela stadiaze’’. maT ricxvs unda mivakuTvnoT „sisxlis samarTlis procesis principebi’’[იხ.ცალკე ფაილი].

·        zogi norma ki moqmedebs winaswari gamoZiebis stadiaze an mxolod sasamarTloSi.

·        zogic ki vrceldeba მხოლოდ „calkeul sagamoZiebo moqmedebebze’’.

ხ

ბ)maTSi „gamoxatuli moTxovnebis savaldebulo Zalis xasiaTis mixedviT’’

 

·        sisxlis samarTlis saproceso normebi maTSi „gamoxatuli moTxovnebis savaldebulo Zalis xasiaTis mixedviT’’ iyofian: imperatiul da dispoziciur normebad.

·        sisxlissamarTlis saproceso normebis umravlesoba, swored rom imperatiuli xasiaTisaa, ramdenadac awesebs procesis monawileebisaTvis valdebulebas an savaldebulo qcevis wess.

ხ

·        xolo rodesac procesis monawileebs, magaliTad, braldebuls,ან dazaralebuls saproceso norma aZlevs SesaZleblobas isargeblos ama Tu im uflebiT („ganacxados Suamdgomloba’’, „Seitanos saCivari’’ da a.S.), saproceso norma dispoziciuri xasiaTisaa.

ხ

 

 

·        sisxlis samarTlis saproceso normis struqturis codna safuZvels qmnis Tavidan iqnes acilebuli Secdomebi normis Sefardebis procesSi