2.„საკორპორაციო სამართლის’’ ადგილი კერძო სამართლის სისტემაში

 

 

სარჩევი:

1.„საკორპორაციო სამართლის’’  ადგილი კერძო სამართლის სისტემაში. 1

2.„საკორპორაციო სამართლის’’ წყაროები. 1

ა) საქართველოს კანონი „მეწარმეთა შესახებ’’ 2

3.“საკორპორაციო სამართლის’’ „დისპოზიციური’’ და „იმპერატიულ’’ ნორმათა სისტემა. 2

4.თანამედროვე „საკორპორაციო სამართლის’’ ჩამოყალიბება საქართველოში და მისი განვითარების სტადიები. 3

 

 

1.„საკორპორაციო სამართლის’’  ადგილი კერძო სამართლის სისტემაში

 

 

·       ქართული „საკორპორაციო სამართალი’’,დამოუკიდებელი სამართლის დარგია

·       იგი წარმოადგენს“კერძო სამართლის’’ ნაწილს

·       „საკორპორაციო სამართალი’’ არ შეიცავს საჯარო სამართლის[მაგ. ადმინისტრაციული სამართლის] ნორმებს,რომელიც დაკავშირებულია „მეწარმე სიბიექტის’’ „სახელმწიფო ორგანოებტან ‘’ ურთიერთობასთან

·       გამონაკლის წარმოადგენს „სარეგისტრაციო სამართალი’’,სადაც „კერძო პირს ‘’ შეხება აქვს“სახელმწიფო ორგანოსტან’’

·       რეგისტრაციის პირობები და მისი შემოწმების ფარგლები „იმპერატიული ნორმებიტ’’ არის დადგენილი

·       სხვა მხრივ“სარკორპორაციო სამართალი’’ თავიდან ბოლომდე გაჯერებულია“კერძო პირთა’’ შორის ურთიერთობების მომწესრიგებელი ნორმებით

·       ამ ნორმებს უპირატესად „დისპოზიციური ხასიატ’’[არასავალდებულო,ანუ რეკომენდირებული] ხასიათი აქვთ და ურთიერთობის მონაწილე პირებს,გარკვეული გამონაკლისების გარდა,სრულ „სახელშეკრულებო ტავისუფლებას’’ ანიჭებს.

·       „საკორპორაციო სამართლის’’ საწყისი „ზოგად კერძო სამარტალშია’’

·       „საკორპორაციო სამართლი’’ - “მეწარმეთა სპეციალური კერძო სამართალია’’

 

 

 

2.„საკორპორაციო სამართლის’’ წყაროები

 

            ა) საქართველოს კანონი „მეწარმეთა შესახებ’’

·       „საკორპორაციო სამართლის’’ „ძირითად წყაროს’’ საქართველოში წარმოადგენს -საქართველოს კანონი „მეწარმეთა შესახებ’’

·        კანონი „მეწარმეთა შესახებ „ზოგად’’ და „განსაკუთრებული’’ ნაწილებისგან შედგება

·       „ზოგად’’ ნაწილში  თავმოყრილია „ნორმები’’ რომლებიც „საერთოა’’  „მეწარმე სიბიექტის’’  ყველა „იურიდიული ფორმისთვის’’

·       კანონის „ზოგად’’ ნაწილშია:

a.      „სამეწარმეო საქმიანობის’’ და „მეწარმის’’ კანონით დადგენილი ცნებები

b.     „მეწარმე სუბიექტის’’ დაფუძნების და „რეგისტრაციის’’ პირობები

c.      „სამეწარმეო საზოგადოების’’ ორგანოტა სისტემა

d.     „სამეწარმეო საზოგადოების’’ ხელმძღვანელ პირტა“ფიდუციურ მოვალებატა’’ კატალოგი და მათი პასუხისმგებლობა

e.      „შენატანის’’ და მისი „სახეების’’  ცნებები

f.      „საწესდებო კაპიტალის’’ ცნება

g.     „წილის’’ ცნება

h.     „სამეწარმეო საზოგადოების’’ რეორგანიზაციის საკიტხები

i.       საქართველოს ფარგლებს გარეთ არსებული „საწარმოს’’ საქარტველოში გადმოტანის და რეგისტრაციის საკითხები

ხ

·       ამ კანონის „განსაკუთრებული’’ ნაწილი  კი უშუალოდკონკრეტული „იურიდიული ფორმების’’ სპეციფიკურ მოწესრიგებას ეხება.

·       ამიტომ,კანონის „განსაკუთრებული’’ ნაწილში თავმოყრილია: სპეციალური ნორმები  სპს-ს;კს-ის,შპს-ის,სს-ის და რკ-ის შესახებ

ხ

·        „საკორპორაციო სამართლის’’   ერთ-ერთი ძირითადი წყაროა -„სამოქალაქო კოდექსიც’’

ხ

·       „წყაროთა’’ ჩამონათვალში უნდა მოექცეს „ჩვეულებები’’ და „კორპორაციულკაუტელაურ პრაქტიკაში’’ დამკვიდრებული „წესები’’

ხ

·       „საკორპორაციო სამართლის’’ შემეცნების „წყაროს ფუნქციას’’ ასრულებს „საერთო სასამართლოს ‘’ სისტემაში ჩამოყალიბებული „პრეცენდენტები’’ და „საკონსტიტუციო  სასამართლოს’’    „გადაწყვეტილებები’’.

 

 

3.“საკორპორაციო სამართლის’’ „დისპოზიციური’’ და „იმპერატიულ’’ ნორმათა სისტემა

 

 

·       „საკორპრარაციო სამართლის’’ ნორმათა უმრავლესობა“დისპოზიციურ ხასიათს’’ ატარებს,

·       რაც იმას ნიშნავს,რომ“შიდაორგანიზაციული საკითხების განსაზღვრის და მოწესრიგების თვალსაზრისით’’ „სამეწარმეო საზოგადოების’’ „პარტნიორები’’ „თავისუფალნი არიან’’ და’’ სამეწარმეო საზოგადოების’’ „წესდებაში’’ მოცემულ დებულებებს „უპირატესი  იურიდული ძალა’’ აქვთ გამოყენების თვალსაზრისიტ „დავის’’ ან „ხარვეზის’’გადასაწყვეტად[მაგ. იხ. კანონის 36-ე მუხლის მე-2 და მე-3 ნაეილები]

·       თუმცა,უნდა გვახსოვდეს,რომ“საკორპორაციო სამართალის’’  საყოველთაოდ აღიარებული“პრინციპები’’-„იმპერატიული ნორმებიტ არის გამყარებული.

·       და ამიტომ,მატი შეცვლა“სახელშეკრულებო თავისუფლების’’ საფუძველზე

- დაუშვებელია

·       „იმპერატიული ნორმები’’ ძირიტადად ის ნორმებია,რომლებიც“კრდიტორის’’ ინტერესს ან „უმცირესობაში მყოფი პარნიორებუს’’ უფლებების დაცვას ემსახურება.

 

 

4.თანამედროვე „საკორპორაციო სამართლის’’ ჩამოყალიბება საქართველოში და მისი განვითარების სტადიები

 

·       პირველი სამართლებრივი აქტი, რომლის მიღებითაც საქართველო საბოლოოდ დაემშვიდობა „სოციალისტურ ეკონომიკას’’ და ქვეყანა“სამეწარმეო ურთიერთობების’ [კაპიტალიზმისკენ] წაიყვანა იყო 1991 წლის 25 ივლის მიღებული კანონი“სამეწარმეო საქმიანობის საფუძვლების სესახებ’’

·       1992 წელს „საქართველოს უზენაწსი საბჭოს’’ [მაშინდელი პარლამენტი] მიღებულ იქნა დადგენილება“ინდვიდუალური მეწარმეობის და ინდივიდუალური საწარმოს სესახებ’’

·       ამას მოჰყვა 1993 წელს „შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოების[შპს] შესახებ’’ კანონის მიღება

·       1994 წელს “საქრთველოს პარლამენტმა’’ მიიღო კანონი „მეწარმეთა შესახებ’’,რომელმაც დღემდე 3 [სამი] „ძირითადი’’ ევოლუციური ეტაპი გაიარა.

ხ

·       პირველი სტადია: 1994 წელს ქართული „საკორპორაციო სამართალი’’ ჩამოყალიბდა როგორც გერმანული საკორპორაციო სამართლის რეცეფციის შედეგად ჩამოყალიბებული “კანონისმიერი’’ „საკორპორაციო სამართალი’’,რომელმაც საკუთარი ევოლუციის გზა განვლო და მრავალი ხარვეზის მიუხედავად მნისვნელოვანი როლი შეასრულაქვეყანაში „კორპორაციული ეკონნომიკის’’ განვიტარების საქმეში

ხ

·       2004 წელს ეკონომიკაში დამკვიდრებულმა „ლიბერალურმა’’ მიდგომებმა[ბენდუქიძე] ბიძგი მისცა ეკონომიკური ვითარების სწრაფ გაჯანსაღებას ქვეყანაში ,გააუმჯობესა ეკონომიკური გარემო.

·       ამან ასახვა ჰპოვა „საკორპორაციო კანონმდებლობაშიც’’

·       შედეგად მივიღეთ „სრულად დერეგულირებული’’ ,“აბსოლუტურ „საწესდებო ავტონომიაზე’’ დაფუძნებული’’-„არაკანონისმიერი საკორპორაციო სამარტალი’’

 

·       რომელმაც ,დროთა განმავლობაში, ვეღარ შეძლო გამოწვევებისადმი პასუხის გაცემა

 ხ

 

·       „საკორპორაციო სამართლის’’ განვითარების მე-2 ეტაპი[სტადია]  „ლიბერტანისტული ‘’ მიდგომების დამკვიდრებით 2008 წლის 14 მარტის დიდი რეფორმით დაიწყო და 2021-წლამდე გასტანა

 

·       ამ პერიოდის „საკორპორაციო სამარტლისტვის ‘’ დამახასიატებელია:

 

a.      მოუწესრიგებელი შიდა და გარე  კორპორაციულსამარტლებრივი ურთიერთობები

b.     ხელოვნურად შექმნილი შიდაკორპორაციული ურთიერთობების-მრავალი ხარვეზი

c.      „მცირე’’ პარტნიორთა და აქციონერთა უფლებების და ინტერესების დაცვის და უზრუნველყოფის“გამოშიგნული’’ მექანიზმები და ამით გამოწვეული პრობლემები.

·       ყოველივე ეს, ქართულ „სამეწარმეო საზოგადოებებში’’[კომპანიებში ] კაპიტალდაბანდებებისათვის შიდა და გარე ინვესტორებისატვის  „ნიჰილისტური განწყობის’’ საფუძველს ქმნიდა.

·       რაც არც თუ ისე სახარბიელო ვითარებას ქმნიდა „ეკონომიკური კლიმატის’’ კუთხით საქართველოში.

ხ

·       „საკორპორაციო სამართლის’’ განვითარების მე-3 ეტაპი2015 წელს საქართველოსა და ევროკავშირს შორის გაფორმებული „ასოცირების ხელსეკრულებას’’ უკავშირდება.

·       აუცილებელი გახდა „ქართული საკორპორაციო სამართლის’’ მისადაგება ევროკავსირის“საკორპორაციო სამარტალტან’’

·       2016 წელს მომზადდა“მეწარმეტა შესახებ’’ -კანონის პროექტი-მისი „ახალი რედაქცია’’

·       იგი იუსტიციის სამინისტროში მრავალწლიანი მოსამზადებელი სამუშაოს დაპროექტის „სემდგომი დახვეწის’’ შემდეგ 2020 წელს პიეველად წარედგინა პარლამენტს

·       2021 წლის 2 აგვისტოს საქართველოს პარლამენტმა კანონად აქცია

·        ძალაში შევიდა  2022 წლის 1-ლი იანვრიდან

·       მაშასადამე „საკორპორაციო სამართლის ‘’ განვიტარების მე-3 სტადია მოიცავს პერიოდს 2021 წლიდან დღემდე