1. სისხლის სამართლის პროცესის - არსი [„სისხლის სამართლის პროცესის’’ ელემენტები]
2. „sisxlis
samarTlis procesis’’ ელემენტები
გ) „sisxlis
samarTlis procesis’’
ამოცანები და მიზანი
1.შესავალი
·
saqarTveloSi, iseve, rogorc msoflios sxvadasxva
qveynebSi SeiniSneba danaSaulTa mateba.
·
ra uwyobs xels, ra faqtorebi ganapirobeben danaSaulis
arnaxul zrdas? _ pasuxi martivia: mZime socialur-ekonomikuri pirobebi,
umuSevroba, zogierTi adamianis ltolva kanonis darRveviT qonebis dagrovebisa,
sazogadoebis nawilis zneobrivi degradacia, saxelmwifo ideologiis[ rogorc
adamianis mrwamsis] ararseboba, mosaxleobis did nawilSi siRaribe, mxolod mcire
nawilSi _ simdidre da mravali sxva.
·
samarTaldamcavi organoebi ver axerxeben Zirfesvianad amoZirkvon danaSaulis xelSemwyobi
mizezebi, faqtorebi, magram cdiloben iZulebiTi RonisZiebebis
gamoyenebiT mxolod SeaCeron danaSauli.
·
Znelia sazogadoebis marTva mxolod da mxolod qmedebis
amkrZalavi normebiT.
·
danaSaulis winaaRmdeg brZola advilia im
saxelmwifoebSi, sadac ekonomikuri da politikuri berketebis balansiT
Seqmnilia harmoniuli Tanacxovreba sazogadoebis wevrebs Soris.
·
magram ramdenadac, calkeul qveynebSi, maT Soris
saqarTveloSic adgili aqvs kanondarRvevebs (danaSauls), Cndeba kiTxva, rogor movaxerxoT danaSaulis gaxsna?
·
pasuxs dasmul kiTxvaze vipoviT iseT iuridiul disciplinaSi, rogoricaa “sisxlis samarTlis procesi’’, romelic ganusaz-Rvravs kompetentur saxelmwifo organoebs, Tu rogori
wesebisa da pirobebis
dacviT, ra moqmedebebis CatarebiT iqnes gamoZiebuli da gaxsnili danaSauli.
ხ
·
ufro naTeli, rom gavxadoT sisxlis samarTlis procesis buneba,
mizanSewonilad migvaCnia, gavxsnaT sityvis _ `procesi~ arsi (ramdenadac viciT ras
niSnavs `sisxlis samarTali~).
·
sityva
`procesi~ _ laTinuri warmoSobisaa (`processus~)
da qarTulad niSnavs _ winsvlas.
·
Tu `procesis~ nacvlad winsvlas gamoviyenebT _
miviRebT `sisxlis samarTlis winsvlas~,
magram mxedvelobaSia ara `sisxlis samarTlis~ mecnierebis winsvlis, moZraobis
Seswavla, aramed sisxlis samarTlis
saqmis moZraobis, winsvlis Seswavla.
·
sad veZeboT sisxlis
samarTlis saqmis sawyisi? saidan iwyebs igi moZraobas? da saiT miemarTeba?
·
SeiZleba martivad vTqvaT: sisxlis samarTlis saqme moZraobas, winsvlas
iwyebs im momentidan, rodesac momxdar faqtTan dakavSirebiT daiwyeba gamoZieba da miemarTeba sasamarTlosaken, raTa dadgindes:
ა)
ganxorcielebulia Tu ara danaSaulis Semadgenlobis niSnebi,
ბ)vin
aris braleuli kanonsawinaaRmdego qmedebis CadenaSi,
გ)vis
daedos msjavri da
დ) vin
iqnes cnobili msjavrdebulad?
ხ
2. „sisxlis samarTlis
procesis’’ ელემენტები
ა) სუბიექტთა წრე
·
sisxlis samarTlis saqmis moZraobis, winsvlis
mamoZravebeli Zalebis, subieqtTa wre
sisxlis samarTlis saproceso kanonmdeblobiTaa
gansazRvruli.
·
subieqtTa
am wres miekuTvneba: gamomZiebeli,
prokurori, mosamarTle da sasamarTlo, romlebic TavianTi saqmianobis dros sargebloben sisxlis samarTlis saproceso kanoniT miniWebuli saproceso uflebebiT da akisriaT საპროცესო
movaleobebi.
·
aRniSnuli Tanamdebobis pirebis saqmianoba
qaosurad ki ar mimdinareobs, aramed erTian sistemas warmoadgens, moqceulia sisxlis samarTlis saproceso
kanonis CarCoebSi da qmnis imis garantიაs, rom sisxlis samarTlis saqmis moZraobis dros daculi iqneba kanonis uzenaesoba da procesis monawileTa uflebebi.
ხ
·
ase magaliTad, gamomZiebeli, romelic sisxlis samarTlis saproceso kanonmdeblobiT aRWurvilia garkveuli uflebamosilebiT,
momxdar faqtTan dakavSirebiT ა)iwyebs [წინასწარ] gamoZiebas, ბ)atarebs
sisxlis samarTlis saproceso kanoniT gansazRvrul saproceso moqmedebebs: [SemTxvevis adgilis
daTvaliereba, Cxreka, amoReba, dakiTxva, eqspertizis daniSvna da a.S.], raTa Sekribos sakmarisi mtkicebulebebi sisxlis samarTlis saqmeze „WeSmaritebis’’
dasadgenad.
ხ
·
prokurori ki, „winaswari gamoZiebis’ stadiaze
axorcielebs
gamoZiebis saproceso xelmZRvanelobas.
·
rac gulisxmobs imas, rom igi gamomZiebels ა)aZlevs sxvadasxva saxis miTiTebebs, ბ)exmareba
mas gamoZieba awarmoos yovelmxriv, srulad, obieqturad, გ)gamoavlinos
braldebulis rogorc mamxilebeli, aseve gamamarTlebeli
garemoebebi, agreTve დ)braldebulis
pasuxismgeblobis damamZimebeli Tu Semamsubuqebeli garemoebebi.
·
mas Semdeg, rac prokurori miiCnevs, rom
winasasamarTlo gamoZiebis etapze Sekrebili mtkicebulebebisa da informaciis
erToblioba sakmarmisia „gonivruli
eWvisaTvis’’[დასაბუთებული
ეჭვისთვის], rom ამ
„pirma Caidina
danaSauli’’, gamoaqvs dadgenileba
piris[ეჭვმიტანილის] „braldebulis saxiT pasuxisgebaSi micemis
Sesaxeb“ an aZlevs Tanxmobas gamomZiebels aseTi „dadgenilebis’’ gamotanis Taobaze.
·
„winaswari gamoZieba’’[სტადია]
sruldeba prokuroris mier „sabraldebo daskvnis’’ SedgeniT.
·
„sabraldebo daskvna’’ aris braldebulisadmi
wardgenili braldebis „mokle
werilobiTi aRwera’’,
·
sabraldebo
daskvna’’ safuZveli xdeba sisxlis samarTlis saqmis sasamarTloSi
gadagzavnisa.
ხ
·
sasamarTloSi
ki sisxlis samarTlis saqmis ganxilva
da gadawyveta moxdeba erTpirovnulad
mosamarTlis mier an
kolegiurad mosamarTleTa SemadgenlobiT,
romelic sruldeba ganaCenis
gamotaniT.
ხ
·
zemoT naCvenebi msjelobidan ikveTeba, rom sisxlis samarTlis procesis erT-erTi mniSvnelovani
elementi unda iyos sisxlis samarTlis saproceso kanoniT[კოდექსით]
gansazRvruli gamomZieblisa da prokuroris (ანუ gamoZiebisa da prokuraturis organoebis) saqmianoba, mimarTuli danaSau- lis
faqtis gamoZiebisaken, da aseve, mosamarTlis (sasamarTlos) saqmianoba, mimarTuli sisxlis samarTlis saqmis ganxilvisa da gadawyvetisaken.
ხ
·
faqtTan dakavSirebiT iwyeba ra gamoZieba, sisxlis samarTlis saqmis moZraoba _ procesis mwarmoebeli pirebi (gamomZiebeli, prokurori,
mosamarTle, sasamarTlo) sisxlis samarTlis saproceso kanonmdeblobidan
gamomdinare valdebulni arian gamokveTon pirebi, romlebic „dainteresebulni
arian sisxlis samarTlis saqmis SedegiT’’, e.i.
„icaven
sakuTar interesebs’’ an „arian maTi warmomadgenlebi’’.
·
„დაინტერესებული პირები’’ gaxlavT: „dazaralebuli’’ da „misi warmomadgeneli’’,
„braldebuli’’ da „misi
damcveli’’.
ხ
·
sisxlis samarTlis saqmis gamoZiebis dros,
procesis mwarmoebeli pirebi saqmeSi moiwveven
im pirebs, romlebic floben informacias
momxdari faqtis Sesaxeb (mowme, eqsperti),
·
aseve saqmeSi CarTaven damxmare funqciis Sesasruleblad:
specialists, Tarjimans, sasamarTlo sxdomis mdivans.
·
sisxlis
samarTlis procesSi Cabmuli xsenebuli pirebic axorcieleben sisxlis samarTlis
saproceso kanonmdeblobiT miniWebuli saproceso
uflebebisa da dakisrebuli movaleobebis safuZvelze
gansazRvrul saqmianobas (ganacxadeben ა)Suamdgomlobas, ბ)acilebas,
გ)monawileoben
sagamoZiebo moqmedebaTa CatarebaSi, დ)gamodian sasamarTloSi
da a.S.), riTac
xels uwyoben konkretul sisxlis samarTlis saqmeze WeSmaritebis dadge- nas.
·
SeiZleba iTqvas, rom aRniSnuli pirebis savaldebulo monawileoba sisxlis
samarTlis saqmeSi, sisxlis samarTlis procesis aseve mniSvnelovani
Semadgeneli elemetia, emsaxureba sisxlis samarTlis
procesis bunebis gaxsnas.
ხ
ბ) საპროცესო ურთიერთობებები
·
sisxlis samarTlis saqmis gamoZiebis dros saqmeSi
Cabmuli pirebi, eseni iqnebian: procesis
mwarmoebeli pirebi (gamomZiebeli, prokurori, mosamarTle, sasamarTlo) Tu procesis sxva monawileni (dazaralebuli,
misi warmomad- geneli, braldebuli, misi damcveli, mowme, eqsperti, specialisti,
Tarjimani) erTmaneTTan mWidrod arian dakavSirebuli.
·
ama Tu im saproceso
moqmedebis Catarebis dros procesis monawileTa saproceso
uflebebisa da movaleobebis realizaciis
dros maT Soris uamravi saproceso urTierTobebi
aRmocendeba.
·
amdagvari
saproceso urTierTobebis safuZvelze sisxlis samarTlis procesis winaSe mdgari amocanebisa da miznis Sesruleba miRwevadi
xdeba.
·
sisxlis samarTlis procesi saproceso urTierTobis gareSe
yovlad warmoudgenelia, regulirebis sagnis
gareSe darCeboda. amitom unda
iTqvas, rom procesis monawileebs Soris aRmocenebuli
saproceso urTierTobac (aq igulisxmeba urTierToba, rogorc uSualod procesis mwarmoebel pirebs Soris,
aseve urTierToba procesis mwarmoebel
pirebsa da procesis sxva monawileebs Soris, ასევე
TviT procesis sxva
monawileebs Soris), romelic sisxlis
samarTlis saproceso normebiT wesrigdeba _ sisxlis samarTlis procesis elementia.
·
am elements
sinaTle Seaqvs „sisxlis
samarTlis procesis arsSi’’, misi arteriaa.
ხ
გ) „sisxlis
samarTlis procesis’’ ამოცანები და მიზანი
·
sisxlis samarTlis procesis damoukidebel iuridiul
disciplinad arsebobas gamarTleba ver moeZebneboda, Tu mis winaSe garkveuli amocanebis gadawyveta ar
daismeboda da ar disaxeboda garkveuli
miznis miRweva.
·
unda iTqvas, rom sisxlis
samarTlis saqmis moZraoba (winsvla) saboloo
jamSi sisxlis samarTlis procesis winaSe mdgari amocanebis gadawyvetas da miznis miRwevas
emsaxureba.
·
sisxlis
samarTlis procesis mizani is mwvervalia, sadac sisxlis samarTlis
procesi Tavisi arsebobis gamarTlebas poulobs.
·
amitom unda iTqvas sisxlis samarTlis procesis
mizani, romelic sisxlis samarTlis procesis bunebas[არსს] avsebs da amyarebs unda CaiTvalos mis erT-erT elementad (sisxlis samarTlis
procesis amocanebze
da mizanze ცალკე
gveqneba saubari).
ხ
·
yovelive zemoT Tqmulidan gamomdinare SeiZleba SevjerdeT da davaskvnaT:
sisxlis samarTlis procesi aris: gamomZieblis,
prokuroris, mosamarTlis, sasamarTlosa da sisxlis
samarTalwarmoebis sxva monawileTa kanoniT mowesrigebuli saqmianoba,
mimarTuli konkretul sisxlis samarTlis saqmeze WeSmaritebis
dasadgenad. [sisxlis samarTlis procesiს ცნება -საზეპიროდ]
ხ
[აქედან წასაკითხად]
sisxlis
samarTlis procesis aRniSnul ganmartebaSi SevecadeT gadmogveca misTvis damaxasiaTebeli
elementebi.
TumcaRa
saproceso literaturis gacnoba dagvarwmunebs, rom arsebobs sisxlis samarTlis procesis arsis gagebis
uamravi varianti.
·
kerZod, germaneli mecnieri iuristebi miiCneven,
rom „sisxlis samarTlis procesi _ es aris kanoniT
mowesrigebuli sisxlis samarTlis saqmis moZraoba im mizniT, rom dadgindes ganaCeni.’’
am
ganmartebaSi aris WeSmaritebis marcvali.
ხ
·
frang
mecnier iuristebs sisxlis
samarTlis procesis arsi sxvadasxvagvarad aqvT gagebuli, yvela Sexedulebis
CamoTvla Sors wagviyvans, moviyvanT mxolod Jan pradeliseul xedvas, romelic sisxlis samarTlis process ornawilad yofs:
erTis mxriv _ sasamarTlo da mosamarTle da meores
mxriv sakuTriv procesi (sisxlis samarTlis saqmis
moZraoba).
·
anviTarebs ra sakuTar mosazrebas, igi wers, rom:
`sisxlis saproceso samarTali
awesrigebs sarCelis instituts (mxedvelobaSia
sajaro da samoqalaqo), romlis wardgeniTac iwyeba saqmis warmoeba da aseve
awesrigebs iusticiis organoebis status da organizacias,
es warmoeba ra Tqma unda gulisxmobs TviT warmoebis wess~.
·
zogierTi
franguli iuridiuli doqtrina: sisxlis
samarTlis process ganixilavs, rogorc „mxolod
kompetenturi saxelmwifo organoebis saqmianobis sistemas, mimarTuls sisxlis
samarTlis saqmis sawarmoeblad~.
ხ
·
rac Seexeba amerikel mecnierebs, maT Sorisac azrTa
sxvadasxvaobaa sisxlis samarTlis procesis arsTan dakavSirebiT.
·
kaliforniis universitetis profesori r. perkinsi
werda: `sisxlis samarTlis procesi _ esaa
formaluri meqanizmi, romelic dawesebulia materialuri sisxlis samarTlis
ganxorcielebisaTvis~, am ganmartebaSi marTlac aris WeSmariteba.
·
C. frikki ki SeniSnavda: `sisxlis samarTlis procesi _ esaa samarTliT gawerili meTodi piris
dakavebis, sasamarTloSi sisxlis samarTlis saqmis ganxilvis, danaSaulis Camdeni
piris mimarT sisxlissamarTlebrivi devnis, agreTve danaSaulis Camdeni piris
mimarT sasjelis gansazRvris Sesaxeb~.
·
dRes, amerikis umaRles iuridiul saswavleblebSi
gavrcelebul sisxlis samarTlis procesis saxelmZRvaneloebSi gvxvdeba sisxlis
samarTlis procesis Semdegi definicia: ` sisxlis
samarTlis procesi es aris is procedura, romelsac gaivlis sisxlis samarTlis
saqme piris dapatimrebis momentidan sasjelis daniSvnis momentamde~. aqve,
imasac dasZenen, rom: `amerikuli sisxlissamarTlis
sistemis modeli gvevlineba SejibrebiTobisa da braldebis modelad. sisxlis
samarTlis procesi unda abalansebdes braldebulis uflebasa da saxelmwifos
interesebs swrafi da efeqtiani marTlmsajulebis ganxorcielebis meSveobiT da ra
Tqma unda samarTlianobisadmi swrafviT~.
ხ
·
sxvadasxva xedvaa
sisxlis samarTlis procesis elementebTan
mimarTebaSic. ase magaliTad, m.s. strogoviCi saubrobs ra sisxlis samarTlis
procesis arsze, masSi xedavs or ZiriTad elements: a) gamoZiebis organoebis, prokuraturisa da sasamarTlos saqmianobas,
aRmocenebuls sisxlis samarTlis saproceso kanonis safuZvelze da b) samarTlebrivi urTierToba, rogorc uSualod
aRniSnul organoebs Soris, aseve aRniSnul organoebsa da im moqalaqeebsa da
organizaciebs Soris, romlebzedac vrceldeba procesis mwarmoebel organoTa
saqmianoba.
·
rogoria kavSiri sisxlis samarTlis procesis am or
elements Soris? esaa _ kavSiri Sinaarsisa da formisa.
·
sisxlis
saproceso samarTlebrivi urTierToba, romelic aRmocendeba
procesis mwarmoebel organoebs Soris danaSaulis winaaRmdeg brZolis sferoSi aris samarTlebrivi forma, xolo aRniSnuli organoebis saqmianoba aris
sisxlis saproceso samarTlebrivi urTierTobis Sinaarsi.
ხ
·
zogierT
rusul saxelmZRvaneloSi sisxlis samarTlis
procesis sam elementzea saubari:
a)
sisxlis samarTlis saproceso kanonmdeblobiT gansazRvrul saxelmwifo organoTa, Tanamdebobis pirTa da im pirTa saqmianoba, romlebic wodebulni
arian procesis monawileebad;
b)
sisxlis samarTlis saqmis moZraobis Sedegad procesis monawileebs Soris
aRmocenebuli samarTlebrivi urTierTobani;
g)
procesis mwarmoebel pirTa da procesis sxva monawileTasaqmianobisa da am
saqmianobis safuZvelze aRmocenebuli urTierTobebis samarTlebrivi
mowesrigeba.
ხ
·
aris mosazreba, romelic sisxlis samarTlis
procesSi oTx elements gamoyofs.
·
saproceso literaturaSi xSirad daismis xolme
sakiTxi sisxlis samarTlis procesisa da marTlmsajulebis
mimarTebis Sesaxeb. rodesac sisxlis samarTlis პროცესის cnebas vayalibebdiT,
SevniSnavdiT, rom: `sisxlis samarTlis
procesi aris gamomZieblis, prokuroris, mosamarTlis, sasamarTlosa da
sisxlissamarTalwarmoebis sxva monawileTa kanoniT mowesrigebuli saqmianoba~.
·
sisxlis samarTlis procesis bunebis gasaxsnelad
vasaxelebT iseT elementebs, rogoricaa sisxlis samarTlis saqmis moZraobis dros „saxelmwifo
organoebisa’’ da „Tanamdebobis pirTa’’
saqmianoba, am „organoebSi’’ da „Tanamdebobis pirebSi’’
vgulisxmobT sasamarTlosac da mosamarTlesac.
·
yovelive es ki, xom ar niSnavs imas, rom sisxlis samarTlis procesi da marTlmsajuleba identuri cnebebia
an sisxlis samarTlis procesi
STanTqavs marTlmsajulebas.
·
Tu marTlmsajulebas
viwro kuTxiT SevxedavT, masSi moviazrebT mxolod da mxolod sisxlis samarTlis
saqmis ganxilvas, romelic sisxlis samarTlis saproceso kodeqsiT dadgenili
saproceso formiT mimdinareobs, maSin sisxlis
samarTlis procesi ufro farTo cnebad mogvevlineba
da marTlmsajuleba mis mier STanTqmulad.
·
magram
saqme imaSia, rom marTlmsajuleba
gvevelineba ra sasamarTlo xelisuflebis ganxorcielebis erT-erT formad ar daiyvaneba mxolod sisxlis samarTlis
saqmis ganxilvamde.
·
aq, igulisxmeba agreTve administraciuli
da samoqalaqo saqmeTa ganxilvac (zogierTi mecnieri sakonstitucio sasamarTlos mier saqmeTa ganxilvasac
miiCnevs marTlmsajulebad),
romlebic mimdinareobs Sesabamisi saproceso
kanonmdeblobiT.
·
e.i. gamodis, rom marTlmsajuleba ufro farTo Sinaarsis
mtvirTvelia, vidre sisxlis samarTlis procesi.
·
magram es ganacxadi sulac ar niSnavs imas, rom
sisxlis samarTlis processa da marTlmsajulebas Soris mWidro kavSiri ar arsebobs.
am kavSirTan dakavSirebiT zemoT ukve aRvniSneT.
·
damatebiT SeiZleba iTqvas, rom marTlmsajuleba sazrdoobs sisxlis samarTlis, samoqalaqo samarTlis saproceso da yvela im
samarTlis normebiT, romlebic gamoiyeneba administraciuli, samoqalaqo Tu sisxlis
samarTlis saqmeTa ganxilvisas.
misi
iuridiuli safuZveli ufro farToa.
·
sisxlis
samarTlis procesi ki saproceso moqmedebaTa Catarebis wess adgens da
gansazRvravs sisxlis samarTlis saproceso normebiT.
·
amdenad, SeiZleba davaskvnaT,
Tu
marTlmsajuleba erTis mxriv gagebuli
iqneba, rogorc „sisxlis samarTlis saqmis ganxilva’’ (viwro formiT), maSin sisxlis
samarTlis procesi ufro farTo Sinaarsis gamodis. aseT SemTxvevaSi, igi saproceso kanonis CarCoebSi aqcevs ara mxolod sasamarTlos
saqmianobas sisxlis samarTlis saqmis ganxilvisas, aramed sasamarTlomdel
warmoebasac (winaswar gamoZiebas), romelic mimdinareobs sasamarTlosaTvis.
meores
mxriv, Tu marTlmsajulebaSi
moviazrebT ara mxolod da mxolod „sisxlis samarTlis saqmis ganxilvas’’,
aramed „samoqalaqo’’ da „sxva saqmeTa’’
ganxilvis wess, maSin marTlmsajuleba
Tavisi Sinaarsobrivi datvirTviT ufro farTo cneba iqneba, rameTu ukve igi
moicavs, rogorc sisxlis saproceso samarTlis, ise samoqalaqo saproceso
samarTalis, administraciuli saproceso samarTlis da sxva samarTlis normebs
(saerTod, ganasxvaveben marTlmsajulebis ganxorcielebis iseT formebs, rogoricaa:
sisxlis, samoqalaqo, konstituciuri, administraciuli da zogierT qveynebSi
saarbitraJo warmoeba. saproceso literaturaSi xSirad gvxvdeba gamoTqma sisxlissamarTalwarmoeba,
igi Tavisi Sinaarsobrivi dat- virTviT igivea,
rac sisxlis samarTlis procesi
Комментарии
Отправить комментарий