თავი მე-4 მე-2 ეტაპი "კაზუსის სამართლებრივი გადაწყვეტა ''
თემა
2. ნორმები, ნორმების სახეები, მოთხოვნის საფუძვლები
2.1. მოთხოვნის წარმომშობი ნორმები;
2.2. მოთხოვნის გამომრიცხავი ნორმები;
2.3. მოთხოვნის შემწყვეტი ნორმები;
2.4. მოთხოვნის განხორციელების ხელისშემშლელი
ნორმები;
2.5. დამხმარე ნორმები;
2.6. მოთხოვნა და მოთხოვნის
საფუძველი, მოთხოვნის საფუძვლის მოძიება
II. kazusis samarTlebrivi gadawyveta
·
amocanis Sinaarsisa da arsis garkvevis Semdeg
gadavdivarT kazusis gadawyvetaze.
·
aq rekomendirebulia Semdegi meTodiT muSaoba:
pirvel
etapze xdeba kazusis gadawyvetisaTvis
mniSvnelovani normebis moZieba (1),
romlebic
Semdeg dalagdeba SemowmebisaTvis
mizanSewonili TanmimdevrobiT (2),
rasac
mosdevs normebis gamoyeneba konkretul
kazusze (3)
da
gadawyvetis sqemis (naxazis) Sedgena
(4).
ხ
TvalsaCinoebisaTvis
ganvixiloT mexuTe magaliTis (`traqtoris kazusi~) cota saxecvlili varianti
(variacia) Semdegi SinaarsiT:
`traqtoris
kazusi~:
fermeri
`b~ iyidis movaWre `a~-sgan traqtors. isini SeTanxmdebian, rom `a~ rCeba
traqtoris mesakuTre manam, sanam `b~ ar gadaixdis SeTanxmebuli fasis bolo
Senatans (periodul gadasaxdels). `a~ daitovebs traqtoris sabuTebs. `b~-s
Seeqmneba finansuri problemebi da surs kreditis gamotana. amisaTvis igi `g~-s
sesxis uzrunvelsayofad traqtors sTavazobs. `b~ da `g~ SeTanxmdebian, rom `b~
`g~-s uzrunvelyofis saxiT gadascems sakuTrebas traqtorze, xolo `b~-s SeeZleba
misi gamoyeneba Tavis miwaze. `g~-m araferi icis `a~-s uflebebis Sesaxeb.
vinaidan `b~ ar asrulebs Tavis valdebulebas da ar ixdis periodul gadasaxdels,
`a~ uars ambobs masTan dadebul nasyidobis xelSekrulebaze da iTxovs `b~-sgan
traqtoris dabrunebas. traqtori am droisaTvis imyofeba `f~-s saxelosnoSi, romelmac
`b~-s davalebiT SeakeTa igi. SekeTebis sazRauri jer gadaxdili ar aris.
SeuZlia Tu ara `a~-s mosTxovos `f~-s
traqtoris dabruneba?
1. mniSvnelovani normebis moZieba
am
etapze unda moviZioT konkretuli kazusis gadawyvetisaTvis saWiro da
mniSvnelovani yvela norma.
pirvel
rigSi, es aris Sedegis ganmsazRvreli
normebi, da aseve
mniSvnelovania moTxovnis
gamomricxavi normebis moZieba.
a)
Sedegis ganmsazRvreli normebi
·
moTxovnis Semowmebis farglebSi pirvel etapze unda
gamovlindes yvela mocemuli SemTxvevisaTvis
mniSvnelovani da saintereso moTxovnis safuZveli.
·
is, Tu ra aris relevanturi, gamomdinareobs
kazusis sakvanZo kiTxvis Sinaarsidan!
·
konkretuli kazusis Sesabamisi moTxovnis safuZveli, mis mier gansazRvruli samarTlebrivi Sedegis saxiT
Seicavs abstraqtul pasuxs kazusis sakvanZo kiTxvaze.
·
amrigad, moTxovnis safuZvliT gansazRvruli samarTlebrivi Sedegi unda Seesabamebodes konkretuli
moTxovnis mizans (zianis anazRaureba, nivTis dabruneba da a.S.).
·
amdenad, samarTlis normaTa pirveladi SerCeva
xdeba swored calkeuli moTxovnis safuZvlis samarTlebrivi Sedegis mixedviT.
magaliTi:
winamdebare `traqtoris kazusSi~ saubaria nivTis უკან dabrunebis moTxovnaze,
romlis farglebSic ganixileba Semdegi normebi:
-
sk-is 160-e muxli, „keTilsindisieri
mflobelis mier ukanono mflobelobidan nivTis ukan dabrunebis moTxovna’’
-
sk-is 163-e muxlis pirveli nawili, „keTilsindisieri
mflobelis nivTis ukan dabrunebis moTxovna arauflebamosili keTilsindisieri
mflobelis mimarT’’
- sk-is 164-e muxlis pirveli win. „keTilsindisieri mflobelis
mier nivTis ukan dabrunebis moTxovna arauflebamosili arakeTilsindisieri
mflobelis mimarT’’
-sk-is
172-e muxlis pirveli nawili“mesakuTris mier nivTis ukan dabrunebis moTxovna’’
- sk-is 352-e muxli“ukan dabrunebis
moTxovna xelSekrulebaze uaris Tqmis SemTxvevaSi’’
-
sk-is 530-e muxlis pirveli nawili, „mCuqeblis mier mZime
mdgomareobaSi nivTis ukan dabrunebis moTxovna’’
- sk-is 715-e muxlis pirveli nawili“marwmuneblis mier
davalebis Sesasruleblad gadacemulis ukan dabrunebis moTxovna’’
-
sk-is 976-e muxlis pirveli nawili, „usafuZvlo gamdidreba
Sesrulebis gamo’’
- sk-is 991-e muxli, „usafuZvlo gamdidreba
sxva safuZvliT’’
- sk-is 992-e muxli, „zianis anazRaurebis
moTxovna deliqturi valdebulebebis farglebSi (SesaZloa mdgomareobdes aseve
nivTis ukan dabrunebaSic).’’
normaTa es Tavdapirveli nakrebi
unda Semcirdes calkeuli moTxovnis safuZvlis dispoziciis
(faqtobrivi elementebis) Sesabamisad.
Tu, winamdebare magaliTis msgavsad, naTelia,
rom mxareebs,
[anu aq _ `a~-sa da `f~-s
Soris] ar
hqonia adgili:
arc
xelSekrulebaze uaris Tqmas,
arc Cuqebas da
arc davalebis micemas,
maSin
gamoiricxeba Sesabamisi dispoziciis Semcveli normebi. amrigad, `traqtoris
kazusSi~ darCeba moTxovnis Semdegi safuZvlebi:
-
sk-is 160-e muxli, „keTilsindisieri
mflobelis mier ukanono mflobelobidan nivTis ukan dabrunebis moTxovna’’
-
sk-is 163-e muxlis pirveli nawili“keTilsindisieri mflobelis mier nivTis ukan
dabrunebis moTxovna arauflebamosili keTilsindisieri mflobelis mimarT’’
- sk-is 164-e muxlis pirveli win. „keTilsindisieri
mflobelis nivTis ukan dabrunebis moTxovna arauflebamosili arakeTilsindisieri
mflobelis mimarT’’
- sk-is 172-e muxlis pirveli nawili“mesakuTris mier
nivTis ukan dabrunebis moTxovna’’
-
sk-is 976-e muxlis pirveli nawili, „usafuZvlo gamdidreba
Sesrulebis gamo’’
-
sk-is 991-e muxli
„usafuZvlo gamdidreba sxva safuZvliT’’
-
sk-is 992-e muxli“
zianis anazRaurebis moTxovna deliqturi valdebulebebis farglebSi (SesaZloa
mdgomareobdes aseve nivTis ukan dabrunebaSic)’’
[
SemTxvevaTa sxva konstelaciebis farglebSi, sadac ar aris arsebiTi moTxovnis
arsebobis Semowmeba, unda moxdes samarTlis im normebis moZieba, romlebic adasturebs Sesabamis uflebas an uSualod awesrigebs kazusis sakvanZo kiTxviT
dasmul sakiTxs.]
ხ
b)
moTxovnis
gamomricxavi normebi
·
gadawyvetilebisaTvis mniSvnelovani da arsebiTi
normebis kategorias, garda moTxovnis
safuZvlis ganmsazRvreli normebisa, ganekuTvneba aseve normebi, romlebic xels uSlis moTxovnis warmoSobas, wyvets an abrkolebs mas an upirispirdeba raime „sxva uflebis’’ warmoSobით.
·
is, Tu romeli normebi SeiZleba iyos
relevanturi konkretul SemTxvevaSi, gamomdinareobs kazusis fabulidan.
·
`traqtoris kazusSi~gasaTvaliswinebelia Semdegi
normebi:
-
sk-is 187-e muxli, „keTilsindisieri
SemZeni’’[vinaidan
am gziT `a~-m SesaZloa dakarga sakuTreba]
-
sk-is 634-e muxli“
moZrav nivTebze giravnobis ufleba’’ vinaidan
aRniSnuli SesaZloa asabuTebdes `f~-s mier nivTis flobis uflebas.
·
relevanturi normebis moZiebisas yuradRebiT
ikiTxeT kanoni. waikiTxeT samarTlis normebi mTlianad da
ara mxolod misi pirveli nawili. erTi mxriv, muxlis momdevno nawilebi
xSirad Seicavs gamonaklisebs muxlis pirvel nawilSi gaTvaliswinebuli wesis
mimarT, xolo, meore mxriv, xSirad Cndeba-xolme mcdari varaudi imisa, rom
pirisaTvis cnobilia normis mTeli Sinaarsi, rac ar Seesabameba sinamdviles.
·
umjobesia, Tu normis
sruli Sinaarsis gacnobis Semdeg aseve wavikiTxavT mis wina da momdevno
muxlebsac, vinaidan xSirad es muxlebi Seicavs damatebiT mniSvnelovan
debulebebs.
magaliTi:
xelSkrulebaze
uaris Tqmis Sedegebi, sk-is 352-e da momdevno muxlebi.
sk-is
352-e muxlis pirveli nawili awesrigebs xelSekrulebaze uaris Tqmis samarTlebriv Sedegs da amisaTvis
iTvaliswinebs erT pirobas.
xelSekrulebaze
uaris Tqmis Sesaxeb Setyobinebis valdebulebas
gansazRvravs sk-is 355-e muxli.
sk-is 356-e muxli adgens xelSekrulebaze uaris
Tqmis vadas,
xolo
sk-is 358-e muxli iTvaliswinebs xelSekrulebaze uaris
Tqmis uflebis gamomricxav garemoebebs da a.S.
vinaidan
Tqven, gansakuTrebiT weriTi gamocdisas, gaqvT mkacrad limitirebuli dro, TqvenTvis ukve nacnobi unda iyos
samoqalaqo kodeqsis ZiriTadi normebi. arasaxarbieloa, rodesac sagamocdo
werisas pirvelad mogiwevT Sesabamisi normis wakiTxva, Tumca, aseT SemTxvevas
yovelTvis ver avcdebiT. amitom, kanoniT
muSaobisas dauTmeT saTanado dro normebis gulisyuriT wakiTxvas. es imavdroulad iqneba garkveuli
momzadeba weriTi gamocdisaTvis.
2.
moZiebuli
normebis dalageba TanmimdevrobiT
·
yvela mniSvnelovani normis moZiebisa da CaniSvnis
Semdeg saWiroa maTi dalageba garkveuli
TanmimdevrobiT.
·
ama Tu im urTierTobis uSualod momwesrigebeli
moTxovnis safuZvlebi unda miekuTvnos kazusis
monawileTa Soris arsebul Sesabamis
samarTlebriv urTierTobebs.
ხ
·
Tu ramdenime norma eqvemdebareba moTxovnis erTi
da igive mizans, maSin maTi Semowmebis Tanmimdevroba ganisazRvreba mizanSewonilobis principis mixedviT
ხ
·
uflebis gamomricxavi normebi miekuTvneba
Sesabamisi uflebis ganmsazRvrel normebs. amasTan, gasaTvaliswinebelia is
garemoeba, rom erTi uflebis gamomricxav normas erTi samarTlebrivi
urTierTobis farglebSi SeiZleba ramdenime moTxovnis safuZvelze hqondes gavlena.
magaliTi: `traqtoris kazusis~ SemTxvevaSi
moTxovnis safuZvlebis Semowmeba warimarTeboda Semdegi rigiTobiT:
sanivTo moTxovnebi:
- sk-is 172-e muxlis 1-li nawili, „mesakuTris mier nivTis ukan dabrunebis
moTxovna’’
-
sk-is 163-e muxlis 1-li nawili, „keTilsindisieri
mflobelis mier nivTis ukan dabrunebis moTxovna arauflebamosili keTilsindisieri
mflobelis mimarT’’
-
sk-is 164-e muxlis 1-li win. „keTilsindisieri
mflobelis nivTis ukan dabrunebis moTxovna arauflebamosili arakeTilsindisieri
mflobelis mimarT’’ -
sk-is 160-e muxli, „keTilsindisieri
mflobelis mier ukanono mflobelobidan nivTis ukan dabrunebis moTxovna’’
შენიშვნა:
winamdebare SemTxvevaSi unda daviwyoT sanivTo
moTxovnebiT, vinaidan `a~-sa da `f~-s Soris ar arsebobs saxelSekrulebo an saxelSekrulebos
msgavsi raime urTierToba.
am
moTxovnebis farglebSi, pirvel
rigSi, unda Semowmdes sk-is 172-e muxlis 1-li
nawili, vinaidan nivTis dabrunebis moTxovnis farglebSi is aris yvelaze Zlieri sanivTo moTxovna.
sk-is
172-e muxlis 1-li nawilis farglebSi SesaZlebelia imis dadgena, isev aris Tu ara `a~ traqtoris mesakuTre.
sk-is
163-e muxlis 1-li nawili da 164-e muxlis 1-li nawili Sinaarsobrivad Seesabameba
sk-is 172-e muxlis 1-el nawils, xolo Tavis mxriv, sxva aranairi mniSvneloba ara
aqvs. Sesabamisad, ar aris saWiro maTi calke Semowmeba.
imSemTxvevaSi,
Tu dadgindeba, rom `a~ aRar aris nivTis
mesakuTre, SesaZloa sk-is 160-e muxlic asabuTebdes
nivTis dabrunebis moTxovnas.
usafuZvlo gamdidreba:
-
sk-is 976-e muxlis 1-li nawili, „usafuZvlo gamdidreba Sesrulebis gamo’’
-
sk-is 991-e muxli, „usafuZvlo
gamdidreba sxva safuZvliT’’
moTxovna deliqturi
valdebulebebidan:
- sk-is 992-e muxli.
3. normebis gamoyeneba konkretul
SemTxvevaze
·
Semdeg fazaSi samarTlis normebi
subsumciis meSveobiT unda moergos konkretul SemTxvevas.
·
amasTan, moTxovnis Semowmebis farglebSi gasaTvaliswinebelia
calkeuli moTxovnis Semowmebis struqtura (aRniSnulTan dakavSirebiT ixileT
meore da mesame Tavebi).
4.
gadawyvetis sqemis Sedgena
·
werilobiTi daskvnis Sedgenamde kazusi srulad unda
amoixsnas.
·
amisaTvis gamoiyeneba
Tezisebis msgavsi CamonaTvali _ e.w. gadawyvetis sqema, romelic mihyveba iuridiuli daskvnis struqturas.
·
igi warmoadgens werilobiTi
daskvnis azrobriv xerxemals.
·
aRniSnuli sqemis
farglebSi samarTlis normebi da maTi yvela faqtobrivi
elementi unda damuSavdes saTiTaod.
·
subsumcia
da gansakuTrebiT misi
Sedegi unda dafiqsirdes Tezisebis saxiT.
·
imave formiT unda aRiniSnos ama Tu im sakiTxTan arsebuli azrTa sxvadasxvaobani da maT Sesaxeb miRebuli gadawyvetilebebi.
·
gadawyvetis
sqemis bolos mocemulia kazusis
gadawyveta (Sedegi).
·
rodesac weriTi gamocdisas `caitnotis~ SegrZnebis
gamo ixrebiT iqiTken, rom ar daasruloT gadawyvetis sqemis Sedgena, aiZuleT sakuTari Tavi, rom bolomde gaiazroT kazusi. ar
miaqcioT yuradReba im garemoebas, rom Tqvens Tanakurselebs SesaZloa ukve
dawyebuli hqondeT daskvnis wera.
·
Tqven unda SeafasoT kazusis problemebi da sworad
dasvaT maxvilebi. es ki SeuZlebelia kazusis srulad gadawyvetis gareSe.
·
Tu atyobT, rom didxans gaCerdiT erT sakiTxze da
win veRar midixarT, nu dayovndebiT, gaagrZeleT Semowmeba sxva adgilas da
mogvianebiT daubrundiT isev Riad datovebul problemas.
·
sanam
daiwyebT daskvnis weras, kidev erTxel SeamowmeT Tqveni namuSevari. Secdomebi, romlebsac ukve daskvnis weris dros
aRmoaCenT, Zneli gasasworebeli iqneba.
·
erTxel dawerilis Sesworebas Zalian didi dro
miaqvs, rac weriT gamocdaze yovelTvis SezRudulia (kidev erTi mizezi, Tu ratom
ar unda CaixedoT Tqvens mezoblad mjdomi Tanakurselis gadawyvetis sqemaSi).
`traqtoris
kazusis~ gadawyvetis sqema:
a. nivTis ukan dabrunebis moTxovna sk-is 172-e
muxlis 1-li nawilis mixedviT
I.
moTxovnis warmoSoba
winapiroba:
`a~
_ mesakuTre,
`f~
_ mflobeli, `f~’s ar unda hqondes flobis ufleba
1.
`a~ _ mesakuTre
[Tavdapirvelad
`a~ iyo mesakuTre ]
a) sakuTrebis gadasvla
`b~-ze sk-is 186-e muxli 1-li nawilis mixedviT
winapiroba:
namdvili ufleba, nivTis gadacema, gamsxviseblis uflebamosileba nivTze (-),
SeTanxmeba pirobadebul sakuTrebasTan dakavSirebiT sk-is 188-e
muxlis 1-li nawilis gagebiT
[_
SeTanxmebuli fasi ar aris srulad gadaxdili, amasTan, `a~-s uari xelSekrulebaze
—» ar aris saxeze sakuTrebis gadasvlis winapiroba
]
b) sakuTrebis
gadasvla `g~-ze
(1) sakuTrebis
SeZena garigebis safuZvelze sk-is 186-e muxlis 1-li nawilis mixedviT
winapiroba:
namdvili ufleba, nivTis gadacema, gamsxviseblis uflebamosileba nivTze
- SeTanxmeba `b~-sa da `g~-s Soris (+)
-
nivTis gadacema?
_ pirdapir flobaSi (-),
[
magram sk-is 186-e muxlis me-2 nawilis Tanaxmad sakmarisia xelSekrulebis
gaformeba, romlis mixedviTac `b~ inarCunebs pirdapir mflobelobas da `g~, rogorc
SemZeni miiRebs arapirdapir mflobelobas.]
- `b~-s uflebamosileba nivTze (-),
[`b~-s
arc sakuTreba SeuZenia traqtorze da arc sxvagvarad miuRia `a~-sgan Sesabamisi
uflebamosileba ]
-
Sualeduri Sedegi: sakuTrebis SeZena garigebis safuZvelze (-)
(2) keTilsindisieri
SeZena sk-is 186-e muxlis 1-li nawilis da 187-e muxlis mixedviT
winapiroba:
saxeze unda iyos garigebis safuZvelze sakuTrebis SeZenis winapirobebi, garda
nivTze uflebamosilebisa, aseve saxeze unda iyos `g~-s keTilsindisiereba
aRniSnuli uflebamosilebis mimarT
[problema:
`g~-s keTilsindisiereba _ sk-is 187-e muxlis 1-li nawilis me-2 winadadeba: Tu
man icoda an unda scodnoda, rom gamsxvisebeli ar iyo mesakuTre]
- uflebamosilebis ararsebobis codna (-)
- uflebamosilebis codnis valdebuleba? (+),
[_ Tu
`g~ garkveuli garemoebebidan gamomdinare, SeeZlo mimxvdariyo, rom `b~ ar iyo
mesakuTre _ aq: `b~-s ar warmoudgenia traqtoris sabuTebi _ gardauvalia daeWveba
imis Taobaze, aris Tu ara `b~ mesakuTre - keTilsindisiereba (-)]
(3) Sualeduri Sedegi `g~-ze sakuTreba ar
gadasula
ხ
g)
sakuTrebis gadasvla `f~-ze (-),
[nardobis
xelSekrulebis dadeba sk-is 629-e muxlis gagebiT ar exeba `a~-s, rogorc
mesakuTris, uflebebs.]
2.
`f~ _ mflobeli (+),
[axorcielebs
nivTze faqtobriv batonobas, sk-is 155-e muxlis 1-li nawili ]
3.
`f~-s ar unda hqondes flobis ufleba
[sk-is
634-e muxliT gaTvaliswinebuli giravnobis ufleba aris
flobis uflebis safuZveli _ amasTan, aq mniSvneloba ara aqvs `b~-s
uflebamosilebas nivTze ]
winapiroba:
nardobis xelSekrulebidan gamomdinare Seusrulebeli moTxovna, SekeTebuli nivTis
floba _ aq: (+)
sk-is
634-e muxliT gaTvaliswinebuli giravnobis ufleba (+), ZalaSia aseve `a~-s mimarT
4.
Sualeduri Sedegi: ar warmoiSva moTxovna sk-is 172-e
muxlis 1-li nawilis safuZvelze, vinaidan `f~-s aqvs flobis ufleba.
II.
Sedegi:
`a~-s
ara aqvs traqtoris dabrunebis moTxovnis ufleba.
b.
„nivTis
ukan dabrunebis moTxovna sk-is 163-e muxlis 1-li nawilis da 164-e muxlis 1-li
winadadebis mixedviT’’
aseve
ar arsebobs nivTis ukan dabrunebis moTxovna sk-is 163-e muxlis 1-li nawilis da
164-e muxlis 1-li winadadebis mixedviT, marTalia, `a~ aris uflebamosili
aRniSnuli normebis gagebiT, magram `f~ aris kanonieri
mflobeli.
g.
„keTilsindisieri
mflobelis mier nivTis ukan dabrunebis moTxovna’’ sk-is 160-e muxli
winapiroba:
`a~
_ keTilsindisieri SemZeni sk-is 163-e muxlis 1-li nawilis mixedviT, mflobelobis
dakargva _ (-)
d.
nivTis ukan dabrunebis moTxovna sk-is 976-e muxlis 1-li nawilis mixedviT
winapiroba:
raimes gadacema valdebulebis Sesrulebis mizniT, samarTlebrivi safuZvlis gareSe,
(-),
ar
aris saxeze Sesruleba a —» f
e.
nivTis ukan dabrunebis moTxovna sk-is 991-e muxlis mixedviT
winapiroba:
raimes miReba sxva saSualebiT, samarTlebrivi safuZvlis gareSe, (-)
giravnobis
ufleba _ samarTlebrivi safuZveli nivTis mflobelobaSi dasatoveblad
v.
nivTis ukan dabrunebis moTxovna sk-is 992-e muxlis mixedviT
marTlsawinaaRmdegebo
qmedeba, braleuloba, ziani (-),
giravnobis
ufleba aniWebs `b~-s flobis uflebas, aqedan gamomdinare ar aris saxeze
marTlsawinaaRmdego qmedeba
z. saboloo Sedegi: `a~-s ara aqvs
traqtoris ukan dabrunebis moTxovnis ufleba
Комментарии
Отправить комментарий