ესე 3

 

   

შინაარსი:

1.      ლიდერის აღზრდაზე და ლიდერის თვისებებზე

2.      მიზნების დასახვაზე

3.      სიყვარულზე

4.      მტრობაზე

5.      რევოლუციაზე

6.      განდიდების მანიაზე

            7.ცილისწამებაზე

ესე ლიდერის აღზრდაზე

ერთნი მიიჩნევენ, ადამიანი უნდა დაიბადოს ლიდერად და, რომ  აქ ტრენინგი და აღზრდა არანაირ როლს არ თამაშობს.

მეორენი თვლიან,თუ ბავშვს აქვს  კარგი ჯანმრთელობა, განვითარებული ყურადღება ,კარგი  მეხსიერება , ლოგიკური აზროვნების უნარი   , შუქმნიან შესაბამის საცხოვრებელ პირობებს და მისცემენ საჭირო აღზრდას,მაშინ ის ლიდერი გახდება.

„mefeman da dedofalman mimiyvanes Svilad maTad,

 sapatronod mzrdides srulTa laSqarTa da qveyanaTad,

brZenTa mimces saswavlelad xelmwifeTa qceva-qmnaTad“-რუსთაველი

მესამენი ამტკიცებენ,რომ ადრეული ბავშვობიდან ადამიანის  ლიდერობის (ხელმძღვანელობის) პოტენციალის განვითარება განპირობებულია ბიოლოგიური (იგულისხმება ტემპერამენტისა და ჯანმრთელობის თავისებურებები) და სოციალური ფაქტორების ურთიერთქმედებით.

„სადაც კია გვარიშვილი,

ყველა მისი გაზრდილია.

 

საფარ - ბეგიც მან გაზარდა

ისე, როგორც სხვები ყველა,

მაგრამ მარტო წვრთა რას იზამს,

თუ ბუნებამც არ უშველა?“-აკაკი

 

ხ

ლიდერს პირველ რიგში მოეთხოვება კარგი ფიზიკური ჯანმრთელობა

ჯანმრთელობა არის სხეულის მდგომარეობა, რომელშიც მისი ყველა ორგანო სწორად და ნორმალურად ფუნქციონირებს.

რადგან  ლიდერი ასრულებს ინიციატორის, ორგანიზატორის, ინსპირატორის ფუნქციებს, ამიტომ, მას უპირველეს ყოვლისა უნდა ჰქონდეს ძლიერი ნერვული სისტემა, იყოს ამტანი, ენერგიული, ფიზიკურად ძლიერი, რათა ყველას აჩვენოს ზოგადი ქცევითი აქტივობის მაღალი ხარისხი.

ხ

თითოეულ ტემპერამენტს აქვს საკუთარი დადებითი და უარყოფითი მხარეები.

ნებისმიერი ტემპერამენტით არსებობს არასასურველი თვისებების განვითარების საშიშროება:

ფლეგმატურ ადამიანში - მოშვებულობა, გარემოსადმი გულგრილობა;

ქოლერულ ადამიანში - თავშეუკავებლობა, სიხისტე;

მელანქოლიურ ადამიანში - კარჩაკეტილობა, თავდაუჯერებლობა, მორცხვობა;

 სანგვინურ ადამიანში - დისპერსია და ა.შ.

ნერვული სისტემის პლასტიურობის გამო, აღმზრდელებმა ტემპერამენტზე შეიძლება გავლენა იქონიონ, მაგრამ უნდა შეირჩეს გავლენის ისეთი ზომები, რომლებიც განავითარებენ ტემპერამენტის ძლიერ მხარეებს და არა ზემოთ ჩამოთვლილ სუსტ მხარეებს.(!)

ხ

მელანქოლიურ  და ფლეგმატურ ადამიანებთან აღმზრდელების  მუშაობა  გულისხმობს სიჩქარის თუნდაც მცირე გამოვლინების წახალისებას(!), მათი ტემპის აჩქარებას(!), მათი მობილობის გაზრდას(!),მათი ცოცხალი ქცევის წახალისებას(!).

ასევე შექებას  წარმატებისთვის ისეთი მნიშვნელოვანი თვისებების გამოვლენისას(!), როგორიცაა გაწონასწორებულობა(!), ტოლერანტობა(დათმენა)(!), დიდი ხნის განმავლობაში კონცენტრაციის უნარი(!)  , აკურატულობა(!)  და  შრომისმოყვარეობა(!);

ხ

რაც შეეხება ქოლერული ტემპერამენტის მქონე ბავშვებს, მნიშვნელოვანია  მათი ენერგია შეინარჩუნებული  და მიმართული  იქნეს  სასარგებლო საქმეებზე.  გამორიცხოს სიტუაციებიდან ის, რაც მათ  ნერვულ სისტემას ზედმეტად აღაგზნებს . იმავდრულად, აუცილებელია მათი თავშეკავების უნარის(!) განვითარება და გაძლიერება მშვიდი საქმიანობისა და ვარჯიშების ორგანიზებით. აღმზრდელების ამოცანა უნდა გახდეს მათი თავშეკავებული ქცევის(!) და მათგან გარშემომყოფთა ანგარიშის გაწევის(!)  და სხვათა  ღირსების  პატივისცემის მიღწევა(!);

ხ

სანგვინიკური ტემპერამენტის მქონე ბავშვებს უნდა ჩამოუყალიბონ  სტაბილური ინტერესები(!), ასწავლონ სამუშაოს ბოლომდე მიყვანა(!), განსაკუთრებული ყურადღება მიაქციონ მათი საქმიანობის ხარისხს, არ დაუშვან  დავალებების ზედაპირული,ზერელე  და უყურადღებო შესრულება(!), უფრო ხშირად უკონტროლონ მათ ქცევები,  მოქმედებები, გააკეთებინონ მოძრაობებს, რომლებიც მოითხოვს კონცენტრაციას, სიზუსტეს, თავშეკავებას(!).

ხ

სკოლამდელი ასაკის ბავშვების ფიზიკური აღზრდის სფეროს ექსპერტები გვირჩევენ, რომ   ბავშვები მოძრაობის გაზრდილი მოთხოვნილება კი არ უნდა შეიზღუდოს , არამედ უნდა დაარეგულირდეს  მათი მოძრაობების ინტენსივობა და ხასიათი (საჭიროა მათ შესთავაზონ ისეთი მოძრაობები, რომლებიც საჭიროებენ კონცენტრაციას, სიზუსტეს, თავშეკავებას).

ამ მიზნით სასარგებლოა ასწავლოთ ასეთ ბავშვებს ზუსტი მოძრაობები-მიზანში  სროლა, ბურთის გაგორება  შეზღუდულ ფართობზე  (კეგლი), ბურთის დაჭერა, აცოცების და ასვლის  ყველა ტიპი და მეთოდი სასარგებლოა.

„Cemsa simcrosa gamzrdelni samuSaiTod mzrdidian,

maswavlnes maTni saqmeni, maxltunebdian, mwvrTidian;

asre gavidi sabelsa, rom Tvalni ver momkidian“,- რუსთაველი

 

„vburTobdi da vnadirobdi, viT katasa vxocdi lomsa.“-რუსთაველი

 

„თექვსმეტი წლის ფარსმანს საომარი ცხენი მიუჩინა პაპა სუმბატმა, თორი აჩუქა და მუზარადი, ხმალი, მშვილდი და საბრძოლო ქეიბურები.
ხედავდა ვარდან მზრდელი, მისი ძველი შეგონებანი დარჩა ხმად მღაღადებლისა უდაბნოსა შინა, ამიტომაც მიაწოდა ჭაბუკს შეგონება ახალი:

       «არს კაცი ჭური თვითმოძრავი - სულისა ხელმწიფე»...(შენი არჩევანი განსაზღვრავს შენს ბედსო)

 

ხ

მომავალი ლიდერის აღმზრდელებმა ხელი უნდა შეუწყონ ბავშვის დამოუკიდებლობას

ცნობისმოყვარეობით აღძრული ინტერესები აშორებს ბავშვს უფროსისგან,ხოლო შიშის და საფრთხის გრძნობა(!) ისევ აბრუნებს მას მასთან.(!)

შესაბამისად, მშობლებისა და მასწავლებლების(აღმზრდელების) მთავარი ფუნქციაა უზრუნველყონ ბავშვის საქმიანობის უსაფრთხო სივრცე(!) და დააკმაყოფილონ ბავშვის მოთხოვნილება მისთვის ზოგჯერ  საჭირო დაცვაში და უსაფრთხოებაში.(!)(შენიშვნა :თუ ლიდერის აღზრდა სურთ)

„davar iyo da mefisa, qvrivi, qajeTs gaTxovili,

mas sibrZnisa saswavlelad TviT mefeman misca Svili“

 

ზედმეტი დაცვით(!) ან სათანადო დაცვის არარსებობით(!), ბავშვის დამოუკიდებლობა (!)იცვლება თავდაუჯერებლობით(!) ,საკუთარი  კომპეტენციისადმი ნდობის ნაკლებობით, დახმარების ხშირი ძიებით(!), რაც იწვევს დაქვემდებარებული, დამოკიდებული(!) პოზიციის ჩამოყალიბებას  მომავალ  ცხოვრებისეულ  სიტუაციებში;

ხ

მომავალ ლიდერს  წარმატების ხშირი განცდა ზრდის

სამი ან ოთხი წლის ასაკში ბავშვები ისწრაფვიან საქმიანობის შედეგების დამოუკიდებელად მიღწევისკენ და სასურველის მიღწევის შემდეგ, ისინი დაუყოვნებლივ ცდილობენ თავიანთი წარმატებები აჩვენონ ზრდასრულ ადამიანს, რომლის დადასტურების  გარეშე ეს წარმატებები დიდწილად კარგავს თავის ღირებულებას და მათ შესახებ სასიხარულო განცდა მნიშვნელოვნად იჩრდილება. (!)

დემონსტრირებული შედეგისადმი მოზრდილის უარყოფითი ან გულგრილი დამოკიდებულება იწვევს ბავშვებში აფექტურ (ემოციურად ძლიერ) გრძნობებს, ხელს უბიძგებს  მათ განახლებული ენერგიით ეძებონ და მოიპოვონ ყურადღება და პოზიტიური შეფასება. (!)

სასურველი მოწონების მიღების შემდეგ, ბავშვი ამაყობს თავისი მიღწევებით, რაც, თავის მხრივ, ზრდის მის ინიციატივას, ნდობას საკუთარი დამოუკიდებლად მოქმედების უნარის მიმართ  და მისი პრეტენზიების დონეს.

რაც უფრო ხშირად გრძნობს ბავშვი სიამაყეს  თავისი მიღწევებით(!) და რაც უფრო მრავალფეროვანია მისი შესაძლებლობების გამოყენების სფეროები(!), მით უფრო ინტენსიურად მიმდინარეობს ბავშვის სოციალურ და ობიექტურ სამყაროსთან ადაპტაციის პროცესი და აქტიური,ანუ  ლიდერის  - ქცევის ჩამოყალიბება.

ხ

მომავალ ლიდერს სხვებისგან აღიარების პრეტენზია დაკმაყოფილებული აქვს.

საკუთარი თავის მიმართ ემოციური დამოკიდებულების გაჩენის შემდეგ, როგორც" კარგის", მიმართ,ბავშვს უჩნდება  ახალი სოციალურად აუცილებელი წარმონაქმნი - აღიარების სურვილი.(!)

აღიარების პრეტენზია ადამიანის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი მოთხოვნილებაა.

ეს გამოიხატება იმაში, რომ ბავშვები სულ უფრო და უფრო ხშირად მიმართავენ  უფროსებს შეფასების მათი  საქმიანობის შედეგების და პირადი მიღწევების შესაფასებლად .(!)

აღიარების პრეტენზია ასევე გამოიხატება იმაში, რომ ბავშვი იწყებს ფხიზლად მონიტორინგს იმისას , თუ რა ყურადღება ექცევა მას და რა ყურადღება ექცევა მის თანატოლს ან ძმას.

ბავშვები ცდილობენ, რომ მოზარდები კმაყოფილები იყვნენ  და თუ ისინი იმსახურებენ გაკიცხვას, მათ ყოველთვის სურთ უფროსებთან  ჩამოყალიბებული ურთიერთობების გამოსწორება.

აღიარების არარეალიზებულმა პრეტენზიამ შეიძლება გამოიწვიოს ქცევის არასასურველი ფორმები, როდესაც ბავშვი იწყებს ტყუილის განზრახ გამოგონებას ან ტრაბახს.(!)

ხუთი ან ექვსი წლის ასაკში ხდება  მიღწევების სფეროს (!) თვითშეფასების სფეროსთან (!)შერწყმა, რაც ხელს უწყობს ბავშვების თავმოყვარეობის გაჩენას(!)-ძლიერი სტიმულისას თვითგანვითარებისა და თვითსრულყოფისათვის.

ბავშვები ძალიან ეჭვიანობენ თანატოლების წარმატებაზე და ძალიან ერიდებიან მათი უპირატესობის აღიარებას(!) რაიმე სფეროში;

 

ზოგადად აღიარებულია, რომ ბავშვებისთვის  ყველაზე დამახასიათებელი ქცევის ფორმა არის თამაში.

როდესაც ერთი ბავშვი თამაშობს მეორესთან, ის ყოველთვის ცდილობს მოიგოს.

 ა. ი. როზოვმა, ბავშვების თამაშების ყურებისას, შენიშნა ასეთი პარადოქსული ფაქტი: სათამაშო დროის ლომის წილი არ იხარჯება რეალურ თამაშზე (კუნთების განვითარებაზე, პოტენციური შესაძლებლობების რეალიზაციაზე, სოციალური ნორმების გაცნობაზე და ა.შ.,) არამედ დავებზე, თუ  "სამართლიანად" ვინ იყოს  მიჩნეული გამარჯვებულად, გატანილი გოლის ან მინიჭებული ქულების "კანონიერებაზე".

თამაშისას, ერთი მხრივ, ბავშვს სურს იყოს "ყველას მსგავსი", ხოლო მეორეს მხრივ - "ყველასზე უკეთესი". (უფროსსაც)

სურვილი იყოს" ყველას მსგავსი " გარკვეულწილად ასტიმულირებს ბავშვის განვითარებას და აიყვანს მას საერთო  საშუალო დონეზე.

ა. ი. როზოვი აღნიშნავს, რომ შემთხვევითი არ არის, რომ ბავშვები ერიდებიან ისეთ თამაშებს, რომლებშიც ისინი ვერ აღწევენ წარმატებას, ანუ თამაშებს ,რომლებიც  არ აძლევენ საფუძველს უპირატესობის გრძნობისთვის.

ხ

მომავალ ლიდერს ბავშვობიდან  ახასიათებს დომინირებისკენ სწრაფვა

ლიდერობის სურვილი სხვა არაფერია, თუ არა საკუთარი პოტენციალის რეალიზაციის სურვილი , ადამიანებზე უპირატესობის მოპოვების სურვილი,ოღონდ, კარგად  ნაცნობ გარემოში.

აღსანიშნავია, რომ ლიდერობის სურვილი ქრება მხოლოდ მარტოობის შემთხვევაში (როცა არავინ არ არის ვიზეც შეიძლება დომინირება) და რადგან ადამიანი ადრეული ბავშვობიდან იზრდება და ვითარდება ადამიანებთან ურთიერთობაში, სხვებზე  უპირატესობის სურვილი მას მისდევს მთელი ცხოვრება.(!)

ეს სურვილი უდავოდ მოქმედებს ადამიანზე ,როგორც მასტიმულირებელი ფაქტორი, ენერგიის გამღვიძებელი ;

ლიდერობის სურვილი  ააქტიურებს პიროვნებას და აძლევს მას გამძლეობას და სიმტკიცეს სირთულეების გადალახვაში.(!)

ლიდერობა თავიდანვე  გულისხმობს  კონკურენციას(!), ამიტომ ბავშვებს შორის შესაძლებელია კონფლიქტები(!).

აქ მასწავლებლებსა და მშობლებს შეუძლიათ აირჩიონ  ორი ქცევითისტრატეგიიდან ერთი: აქტიური მოსამართლის  (ზრდასრული ადამიანი წინასწარ განჭვრეტს  კონფლიქტის შესაძლებლობას და ანეიტრალებს მას დროულად) ან ჩაურევლობა(ბავშვებს აძლევს შესაძლებლობას თავად გადაწყვიტონ თავიანთი კონფლიქტური სიტუაციები, იმ იმედით, რომ ამ გზით ბავშვი- ლიდერები(!) მიიღებენ პრობლემების გადაჭრის გამოცდილებას, თანაბარ ოპონენტებთან ურთიერთობის პირობებში).

მოწონების მიღება ბავშვებისთვის თვითმიზანი რომ არ გახდეს, მშობლებისა და მასწავლებლების ამოცანაა შექმნან ასეთი დამოკიდებულება (!)(საკუთარი თავისთვის და ბავშვთა გუნდისთვის)- თითოეული ბავშვი საუკეთესოა რაღაცაში.

მაშინ , იმისათვის, რომ გახდნენ ლიდერი, ბავშვები აღარ იბრძოლებენ "მზის  ქვეშ ადგილისთვის"(!), არამედ შეეცდებიან გამოავლინონ  თავიანთი ფანტაზია, შემოქმედებითი და ინდივიდუალური შესაძლებლობები.

ხ

მომავალი ლიდერის ურთიერთობა მშობლებთან

მიიჩნევენ,რომ ადრეულ ბავშვობაში მიღებული დედასთან ურთიერთობის გამოცდილება დიდწილად განსაზღვრავს ბავშვის შემდგომ სოციალურ ცხოვრებას.

 

ამ თეორიის თანახმად, თუ მიჯაჭვულობის ძირითადი ობიექტი (დედა) უზრუნველყოფს ბავშვის უსაფრთხოებას და საიმედო დაცვას , მომავალში ის ადვილად ამყარებს მეორად მიჯაჭვულობას სხვა ადამიანებთან.(!)

ადრეულ ბავშვობაში ბავშვის ძირითადი მახასიათებელი განისაზღვრება იმით, თუ როგორ აღმიქვამს მე ჩემი სიყვარულის ობიექტი, რომელიც ყველაზე ხშირად დედაა .

("მე ვარ ის, ვისაც იხუტებენ, უყურებენ, უცინიან, სწრაფად რეაგირებენ „ ჩემს ტირილზე" და ა.შ.).

ამდენად,არასაყვარელი, განაწყენებული  ბავშვებისთვის(!) საკუთარი  „მე ‘’ წამოდგება  როგორც ობიექტი, რომელიც არ იმსახურებს  სხვების სიყვარულს და ყურადღებას  , ხოლო მიჯაჭვულობის  ობიექტი (დედა) - როგორც მომთხოვნი ,ყველაფრის  ამკრძალავი და სასტიკი.

რაც უფრო ნაკლებად საიმედოა დედასთან კავშირი, მით უფრო მეტად არის ბავშვი მიდრეკილი სხვა სოციალური კონტაქტების სურვილის აღსაკვეთისკენ.(!)

შვილის და მშობლის ოპტიმალური ურთიერთობები და  ოპტიმალური "საკუთარი „მე’-ს  გამოსახულება" ყალიბდება ბავშვებში, რომელთა მშობლები ზრუნავენ მათზე, უზრუნველყოფენ ემოციურ მხარდაჭერას(!), ამავე დროს საშუალებას აძლევენ(!) და მხარს უჭერენ(!) ბავშვის დამოუკიდებელ საქმიანობას(!) და ავტონომიას(!).

 

ემოციური კავშირის ბუნება მშობელთან  ძალიან ადრე ვითარდება და დიდი სტაბილურობა აქვს.

ასაკთან ერთად, ადრეულ ასაკში ჩასმოყალიბებული  ურთიერთობების მოდელი და როგორც მისი  შედეგი, ინდივიდის დამოკიდებულება საკუთარი თავის მიმართ უფრო და უფრო ჩვეული , მდგრადი  და პრაქტიკულად ცნობიერი კონტროლის მიღმური  ხდება.(!)

ხ

მომავალი ლიდერის თვითშეფასება

უფროსი და უმცროსი ასაკობრივი   ჯგუფების(საბავშვო ბაღი)  ბავშვებისთვის უპირატესია თანატოლის ზოგადი დადებითი (ან უარყოფითი) შეფასება ("ის კარგია" ან "ის ცუდია").

ბავშვები ხშირად მიუთითებენ, რომ მათ მეგობრებს წარმატება აქვთ სხვადასხვა საქმიანობაში ("კარგად ხატავს", "კარგი მორიგეა", "კარგად ცეკვავს", "სწრაფად იცვამს კაბებს, იცვამს და ყველაფერს თავად იკრავს"), თანატოლის გარეგნობის თავისებურებებზე.

ზოგიერთ ჯგუფში, სადაც მასწავლებელი განსაკუთრებულ ყურადღებას უთმობს ბავშვების ქცევას სადილზე, ბავშვები აღნიშნავენ - "ის კარგად ჭამს."

ი. ლ. კოლომინსკი ერთ-ერთი პირველი იყო, ვინც გაარკვია, რომ ბავშვები უპირველეს ყოვლისა აცნობიერებენ და აფასებენ თანატოლების იმ თვისებებსა და ქცევით მახასიათებლებს, რომლებსაც ყველაზე ხშირად აფასებს პედაგოგი(ანუ ჯგუფის ლიდერი) და რომლებზეც დამოკიდებულია მათი პოზიცია ჯგუფში.

 

ექვსი ან შვიდი წლის ასაკში იწყება თვითშეფასების ჩამოყალიბება(!).

ბავშვის მიერ თვითშეფასებისას გამოყენებული კრიტერიუმები დიდწილად დამოკიდებულია მასწავლებელზე და მშობლებზე(!), რომლებიც, სამწუხაროდ, ყოველთვის არ არის ობიექტური.(!)

 ბავშვის დაბალი თვითშეფასების ძირითადი მიზეზი არის მშობლებისა და მასწავლებლების სურვილი, განაზოგადონ უარყოფითი დასკვნები მთლიანად მისი პიროვნების შესახებ, ბავშვის ინდივიდუალური ქმედებებისა და შეცდომების საფუძველზე.

ხოლო  გაბერილი თვითშეფასების მიზეზი ის არის, რომ მშობლები დაუყოვნებლივ მიაწერენ ბავშვის მცირედი წარმატებას მისი პიროვნების გამორჩეულ თვისებებს.

ამრიგად, დაბალი თვითშეფასების მქონე ბავშვს, როგორც წესი, აქვს გაზრდილი თვითკრიტიკა, მას არ სჯერა საკუთარი თავის, ამიტომ არ მიმართავს  სათანადო ძალისხმევას წარმატების მისაღწევად,მათ შორის  თანატოლების აღიარების მისაღწევად

გაბერილი თვითშეფასების მქონე ბავშვი, პირიქით, ზედმეტად აფასებს თავის შესაძლებლობებს და ასევე არ ცდილობს ძალიან ბევრს.

 ოღონდ მაღალი თვითშეფასების მქონე ბავშვები თავს უფრო თავდაჯერებულად გრძნობენ, ისინი უფრო თამამები არიან(!), უფრო აქტიურები(!) არიან თავიანთი ინტერესების, შესაძლებლობების გამოვლენაში, საკუთარი თავისთვის უფრო მაღალი მიზნების დასახვაში, ვიდრე ისინი, ვინც ყველა სხვა თანასწორი პირობებისას(!) ,იქვეითებენ  თვითშეფასებას..

 

ხ

ლიდერობის თვისებების განვითარების საწყისი ეტაპი შეიძლება იყოს სპორტული ან ინტელექტუალური (გუნდური ან ინდივიდუალური) თამაშები და შეჯიბრებები, რომლებიც მოითხოვს ბავშვისგან  აჩვენოს მოხერხებულობა, სიზუსტე, მოძრაობის სისწრაფე ან დამახსოვრების სიზუსტე და სისწრაფწე  ან  მიღებული ინფორმაციის გადმოცემის სიზუსტე და სიწრაფე..

თქვენ უნდა დაიწყოთ ყველაზე ელემენტარული თამაშებით. მშობლებისა და მასწავლებლების მთავარი მიზანი უნდა იყოს ბავშვის თავდაჯერებულობის გრძნობის განვითარება(!): "მე თვითონ ‘’ , „მე გამომდის ‘’, „მე  შემიძლია!".

მოზრდილებმა უნდა შეამჩნიონ ბავშვის ოდნავი წარმატებული ქმედებებიც  და გულწრფელად მოიწონონ  ისინი.(!)

როდესაც ბავშვის თავდაჯერების გრძნობა გაძლიერებას იწყებს, სასურველია თანდათან გაზარდოთ დავალებების სირთულის დონე(!), ამის შესახებ კი აცნობოთ ბავშს მას შემდეგ, რაც ის წარმატებას მიაღწევს  უფრო რთულ საქმიანობაში ("ეს ადვილი არ იყო, მაგრამ შენ ეს გააკეთე!").

 

 

 

ვინაიდან ლიდერობა  ასოცირდება საქმიანობის კოლექტიურ ფორმებთან, შესაძლებელია "ნიჭიერების კონკურსის" ორგანიზება ბავშვებში (მეგობრებს შორის, იმავე ასაკის ბავშვებში ან საბავშვო ბაღის ჯგუფში), რომელშიც თითოეული ბავშვი მიიღებს მედალს, მაგალითად. "საუკეთესო პოეტი", "საუკეთესო მხატვარი", "საუკეთესო მოცეკვავე", "საუკეთესო მომღერალი", "საუკეთესო არქიტექტორი", "საუკეთესო ბუღალტერი" და ა.შ.

 

კონკურსის შედეგების შეჯამებისას აუცილებელია ბავშვებს მივცეთ დავალება განსაზღვრონ გამარჯვებულები.

თითოეული ბავშვი დაიწყებს თავისი მედლის  " საუკეთესო ..." დემონსტრირებას და და თავისი უპირატესობის მტკიცებას.

გარკვეული დროის შემდეგ, დავების შედეგად, ბავშვები უნდა მივიდნენ დასკვნამდე, რომ ყველას აქვს საკუთარი ნიჭი, ამიტომ, ყველა გამარჯვებულია და აზრი არ აქვს საუკეთესოს არჩევას.

ამის შემდეგ აუცილებელია გადაწყვეტილების დადასტურება , მისი სამართლიანობის ხაზგასმა და ბავშვებისთვის  არაერთი კითხვის დასმა:

* რას გრძნობთ  ახლა?

* რატომ არის სასიამოვნო , რომ იყო გამარჯვებული?

• როგორ ფიქრობთ, რატომ გახდა საშა "საუკეთესო მხატვარი"?

• მოგეწონათ თუ არა"ნიჭიერის კონკურსი"? რატომ?

* გსურთ მომავალში გაიმარჯვოთ: იყოთ საუკეთესო სტუდენტი უნივერსიტეტში, საუკეთესო მოთამაშე, საუკეთესო მეგობარი, საუკეთესო თქვენს მომავალ პროფესიაში და ა.შ.?

ასეთი საუბრის პროცესში ბავშვები მოისმენენ უამრავ დადებით გამოხმაურებას თანატოლებისგან საკუთარი თავის შესახებ და ამავე დროს შეეცდებიან თავად აღნიშნონ თითოეული თანატოლის დამსახურება. შედეგად, თითოეული ბავშვის თვითშეფასება გაიზრდება არა მხოლოდ საკუთარ თვალში, არამედ თანატოლების თვალში.

ბავშვებს, რა თქმა უნდა, სიამოვნებთ გამარჯვებულის როლში ყოფნა და ყველა შეეცდება ყველგან და ყველაფერში პირველი იყოს.

მაგრამ როდესაც სირთულეებისა და წარუმატებლობის წინაშე აღმოჩნდებიან, მათ შეიძლება განიცადონ იმედგაცრუებისა და შიშის უარყოფითი ემოციები(!), ამიტომ აუცილებელია ბავშვებთან საუბრის გამართვა თემაზე "დღეს არის დამარცხებული, ხვალ არის გამარჯვებული."

ბავშვებს უნდა ესმოდეთ, რომ წარუმატებლობებს იუმორით უნდა მოეკიდონ.(!) უარყოფითი შედეგი ასევე შედეგია.  და რომ  ასე ვლინდება  გარემოებები, რომლებიც ხელს უშლის სწორი შედეგის მიღწევას(!), საქმიანობაში წარმატებას.

შეგიძლიათ ბავშვებს მოუყვეთ რამდენიმე მეცნიერისა და ცნობილი ადამიანის შესახებ, რომლებიც მაშინვე არ გახდნენ ცნობილი, მაგრამ პირველად განიცადეს იმედგაცრუების სიმწარე.(!)

 

ხ

ჩატარებული მოსამზადებელი სამუშაოების მაღალი ხარისხი დიდწილად განსაზღვრავს ბავშვების დამოკიდებულებას პრობლემური სიტუაციებიდან გამოსავლის პოვნის პროცესში მიღწეული  წარმატებებისა ან წარუმატებლობებისადმი.

ხ

ლიდერის თვისებების განვითარებისათვის შეგიძლიათ აირჩიოთ შრომითი  ან სათამაშო აქტივობები, შეგიძლიათ მოაწყოთ ტრენინგები ლიდერული  ქცევის კოპირებასა და  ლიდერული ქცევის გავარჯიშებაში ნაჩვენები ნიმუშის საფუძველზე ,შიძლება გაამრავალფეროვნოთ და გაართულოთ თამაშები და შეჯიბრებები , თუმცა, ჩვენი თვალსაზრისით, განვითარების უდიდეს ეფექტს შეიცავს პრობლემური სიტუაციები (!).

ბავშვები, რომლებსაც არ აქვთ პრობლემების გადაჭრის წინასწარ ცნობილი ალგორითმი, როდესაც რეალური პრობლემების წინაშე   აღმოჩნდებიან  და მათი დამოუკიდებლად გადაჭრის აუცილებლობა უდგებათ , ავლენენ უმწეობას.

რაც უფრო ნაკლებად აქვს ბავშვს განუვითარებელი და დაკისრებული ამოცანების გამკლავების უნარი, მით უფრო დიდ სირთულეებსა და უარყოფით ემოციებს განიცდის.

ამავე დროს, პრობლემა, რომელიც წარმოიშვა, არის ბავშვის თვითრეალიზაციის შესაძლებლობა  და აუცილებელია, რომ მას მიეცეს საშუალება დამოუკიდებლად გადაწყვიტოს ეს პრობლემა.

ხ

ამრიგად, ბავშვთა ინდივიდუალობა და შემოქმედება ვლინდება და ვითარდება, ბავშვი იძენს თავდაჯერებას(საკუთარი თავის რწმენას), რომ ზოგიერთ შემთხვევაში მას თავად შეუძლია რაღაცის გაკეთება მოზრდილის დახმარების გარეშე;

1. კვლევის მსვლელობისას მოერიდეთ ბავშვების იდეების შეფასებას , კრიტიკას, დირექტივებს  და გამოავლინეთ მოთმინება  საკუთარი გადაწყვეტილებების პოვნის პროცესში ბავშვების მიერ დაშვებული შეცდომების მიმართ.

2. გამოავლინეთ ნამდვილი დანტერესება ბავშვის ნებისმიერი აქტივობის მიმართ,შეძელით გაუმართავი წინადადებების მიღმა დაინახოთ  ბავშვის გონების აქტიური მუშაობა;

3. შესთავაზეთ თქვენი დახმარება მხოლოდ იმ შემთხვევებში, როდესაც ბავშვი გრძნობს თავისი ძიების  უიმედობას.

4. დაასრულეთ განსახილველი პრობლემის კვლევა და განხილვა მანამდე,ვიდრე დაიკარგება ინტერესი მის მიმართ;

6.შეაჯამეთ კვლევის შედეგები.

7. გაითვალისწინეთ ბავშვების ემოციური დამოკიდებულება შემოთავაზებული ამოცანების მიმართ.

"სწორი გადაწყვეტილების მიღება  ძნელი მისახვედრი იყო?

 რა იყო ყველაზე რთული?

 რა იყო ადვილი გასაკეთებელი? რატომ?

მოგეწონათ ექსპერიმენტი?

რა ისწავლეთ ახალი?

არის კიდევ რამე, რისი შესწავლაც გსურთ?"

კომპეტენციისა და თავდაჯერებულობის გრძნობა ჩვილობიდანვე ყალიბდება. ადამიანის განვითარებისთვის ზღვარი არ არსებობს, ეს განვითარება  ხდება მთელი ცხოვრების მანძილზე  და პიროვნების  განვითარება  არის შედეგი წარმატებული ურთიერთქმედებისა  ინდივიდისა  გარემოს ხელსაყრელ პირობებთან.

ამრიგად, თითოეულ ადამიანს შეუძლია განავითაროს და გააუმჯობესოს მასში ჩადებული  ლიდერობის პოტენციალი.

ლიდერობის უნარი  მნიშვნელოვნად იზრდება  ბავშვის ზრდასთან(!)  და  სხვადასხვა ცხოვრებისეული  გამოცდილების(!)  და პროფესიული უნარების(!)  შეძენასთან ერთად .

მთავარი სირთულე არის,  დადგინდეს საქმიანობის  სფერო  საითკენაც უნდა წარიმართოს  ძირითადი  ძალები საუკეთესოს შედეგის მისაღწევად;.

ბავშვების ლიდერობის პოტენციალის მიზანმიმართულად განვითარება ადრეული ბავშვობიდან შეუძლია არა მხოლოდ მასწავლებელს, არამედ იმ მშობლებსაც, რომლებიც დარწმუნებულნი არიან მათღი მაღალი დონის სოციალური, ინტელექტუალური და ემოციური განვითარების  აუცილებლობასა და მნიშვნელობაში.  

ბავშვის  მომავალი ცხოვრებისათვის  და განსაკუთრებით მომავალი პროფესიული საქმიანობისათვის  სოციალურ(!),ინტელექტუალურ და ემოციურ განვითარებას  გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს.

 

ხ

ეს საინტერესოა:

·       კონტრეფორმაციის რადიკალური გამოვლინება იყო ბასკი დიდგვაროვნის,იგნასიო ლოიოლას(1491-1556) მიერ 1534 წელს შექმნილი „იესოს საზოგადოება ‘’,შემდგომ\ში ცნობილი იეზუიტთა ორდენის სახელწოდებით;

·       ყოფილმა ოფიცერმა,ლოიოლამ ორდენი სამხედრო ყაიდაზე მოაწყო.

·       ორდენის წევრებს,როგორც იესოს ჯარისკაცებს,საღვთო საქმის ერთგულება და ორდენის მეთაურის უსიტყვო მორჩილება ევალებოდათ; მას შემდეგ რაც პაპმა ორდენი აღიარა(1540 წ),მის წევრებს დამატებით პაპის სრული ერთგულების აღთქმის მიცემა დაეკისრათ;

·       ორდენში გაწევრიანების აუცილებელი პირობა იყო საფუძვლიანი თეოლოგიური განათლება (7 წელი მაინც);ეს იყო იეზუიტთა  ორდენის მიერ სასულიერო და კულტურული გავლენის მოპოვების მიზეზი;

·       ორდენს მისიები ჰქონდა მთელ მსოფლიოში-აფრიკაში,ინდოეთში,ჩინეთში,იაპონიასა და ამერიკაში;

·       ლოიოლამ გახსნა რამდენიმე ათეული სკოლა,რომლებმაც სახელი გაითქვეს სწავლების მაღალი ხარისხით;

·       იეზუიტები მართავდნენ უნივერსიტეტებსაც;

·       ევროპის არისტოკრატული ელიტა სიამოვნებით ანდობდა იეზუიტებს შვილების აღზრდას;

·       მკაცრი მორალური და რელიგიური აღზრდა იეზუიტთა სკოლების მთავარი მიზანი იყო;

·       იეზუიტების პედაგოგიური მეთოდები ასეთი იყო : იკრძალებოდა მოსწავლეთა ფიზიკური დასჯა,სწავლის სტიმულის მისაცემად ტარდებოდა სხვადასხვა კონკურსი;

ხ

ესე- მიზანი აცოცხლებს- ის ცხოვრების საზრისი და ორიენტირია

„არც კაცი ვარგა, რომ ცოცხალი მკვდარსა ემსგავსოს,

იყოს სოფელში და სოფლისთვის არა იზრუნვოს!“-

                        ნიკოლოზ ბარათაშვილი „ფიქრნი მტკვრის პირას’’

   მიზანი  ცხოვრების სტიმულს  აძლევს   ადამიანს.

  მცირე რამ მიღწევით  გამოწვეული  თვითკმაყოფილება ,ახლობლების დაკარგვა,

  უნკურნებელი სენი ხშირად   ადამიანებს მიზნების დასახვაზე ხელს აღებინებს და             

 მოსირულე მკვდრებად   აქცევს.

ადამიანი ზომბი ხდება იმ მომენტიდან, როცა   მიზნების დასახვას  წყვეტს.

პოეტი ვალერიან გაფრინდაშვილი ლექსში „ისეთი ლექსი’’ აცხადებს თავის  მიზანს.

მისი მიზანია დაწეოს „ისეთი ლექსი“,რომლის დაწერის შემდეგ მის  ცხოვრებას აზრი აღარ ექნება,რადგან უკეთს ვეღარაფერს დაწერს. პოეტს  სჯერა,რომ დასახულ მიზანს მიაღწევს და შექმნის ისეთ ლექსს,რომელსაც საქართველოში არ დაივიწყებენ მისი სიკვდილის შემდეგ:

„ისეთი ლექსი დავწერო მინდა,

რომ არ დამჭირდეს კვლავ ლექსის წერა

მსურს დავიფერფლო, ვით ცეცხლი წმინდა

და ეს იქნება გედის სიმღერა. ‘’                            

 ვ. გაფრინდაშვილი „ისეთი ლექსი’’

 

ჩემი ცხოვრება „ისეთ ლექსის“  შექმნის მცდელობააო ,ამბობს პოეტი

  „ჩემი ცხოვრებ არის ლოდნი,

  ამ აგონიის და ამ სიმღერის.“

 

მიზნის მიღწევის გზაზე  პოეტი დაბრკოლებებს აწყდება,მაგრამ მიზანზე უარს მაინც არ ამბობს :

„ მე აღარ მინდა მეტი წვალება,

სულის და ხორცის ყოფაზე ზრუნვა,

დღეთა კოშმარი ცეცხლისთვალება,

რითმების ძებნა სიტყვების ბრუნვა!

კმარა! გათავდეს მწველი ამბავი.

 უკანასკნელად ვიმღერო მინდა.’’

 

    

მიზნებს რომ მივაღწიოთ მათი სწორად დასახვა უნდა ვისწავლოთ.

ვფიქრობ, ეს ამერიკელებიგან ვისწავლოთ ჯობია და არა  ქართველი პოეტებისგან.

ამერიკელი ბრაიან ტრეისი ღარიბ ოჯახში გაიზარდა და ხელოსნად მუშაობდა.  შემდეგ  ტრესიმ  ერთ-ერთ ორგანიზაციაში გამყიდვლად დაიწყო მუშაობა , ხოლო ორი წლის შემდეგ იგი გახდა  ვიცე -პრეზიდენტი . ბრაიან ტრეისი არის საკუთარი წარმატების სისტემის შემქმნელი, რომელიც შედგება ექვსი პუნტისაგან . მოდით ვნახოთ რას გვთავაზობს იგი :

ნაბიჯი 1: დააკონკრეტეთ რა გსურთ.

ამ ეტაპზე არ უნდა აურიოთ  ერთმანეთში  მიზანი და მისი მიღწევის საშუალება .

 ბევრი ადამიანი შეცდომით წერს ჩემი  მიზანია  "ვიშოვო ბევრი ფული".

თუ ფული გჭირდებათ, იფიქრეთ იმაზე, თუ რაზე გსურთ მისი დახარჯვა.

სწორედ, ეს იქნება თქვენი მიზანი.

ნაბიჯი 2: დაწერეთ თქვენი მიზანი ქაღალდზე და სადმე წინ ჩამოიკიდეთ

 ბრაიან ტრეისი გვირჩევს მიზნის ქაღალდზე დაწერას. ის არ ცნობს ელექტრონულ მედიას. თურმე ჩვენი ტვინი უკეთ აღიქვამს იმ ინფორმაციას, რომელიც ჩვენი "ხელით"ჩავწერეთ.

ნაბიჯი 3: დასახეთ მიზნის მიღწევის ვადა.

ტრეისი  დარწმუნებულია, რომ აუცილებელია ამ დღის ვიზუალიზაციაც.  დაფიქრდით, როდის უნდა მოხდეს ეს, რა მდგომარეობაში იქნებით - რაც უფრო ხატოვნად  წარმოიდგენთ ამ დღეს, მით უკეთესად  დაფიქსირდება ის თქვენს გონებაშიო.

ნაბიჯი 4: შეადგინეთ ყველაფრის ჩამონათვალი, რაც სასურველი მიზნის მიღწევაში დაგეხმარებათ.

ამ სიაში შეიძლება იყოს დაახლოებით 200-მდე  პუნქტი

გაიაზრეთ, ვისთან ღირს  დაკავშირება.

ჩამოწერეთ ყველაფერი რაც   თქვენს გონებაში გაიელვებს .

მოგვიანებით გაფილტვრა  და ზედმეტი რაღაცეების  ამოღება  არ იქნება რთული

ნაბიჯი 5:  მოახდინეთ სამოქმედო გეგმის ორგანიზება მიღებული სიიდან.

 დააჯგუფეთ პუნქტები  სიიდან: რა უნდა გაკეთდეს პირველ რიგში, რა უნდა   მომდევნო ეტაპზე ,იმის მომდევნო ეტაპზე და ა.შ.

იფიქრეთ იმაზე,თუ როგორ  მოახდინოთ ამ გეგმის ვიზუალიზაცია .

თქვენ შეგიძლიათ დახატოთ იგი ფურცელზე, დაამშვენოთ იგი, მაგ. მონიშნოთ ყველაზე მნიშვნელოვანი პუნქტები  ფერადი მარკერით.

ნუ დაგავიწყდებათ, რომ ჩამოკიდოთ ეს თქვენი გეგმა თვალსაჩინო ადგილას .

ასეთნაირად  ის მუდმივად მოხვდება  თქვენი ყურადღების ზონაში .

ვიზუალიზირებული გეგმა გახდება თქვენთვის მიზნის  მუდმივი შეხსენება და 

თქვენთვის რთული იქნება მისი  დავიწყება.

 ჩვენ ასევე გირჩევთ, რომ ამოშალოთ ხოლმე  ის პუნქტები , რომლებიც უკვე

შეასრულებული გექნებათ.

ამგვარად , შესაძლებელი იქნება მიღწეულ შუალედურ  შედეგებზე რეალური დროის რეჟიმში  თვალყურის დევნება.

    ნაბიჯი 6: დაუყოვნებლივ იმოქმედეთ.

ცნობილი  "ორშაბათიდან დავიწყებ" აქ არ გამოდგება . დაიწყეთ  დახული მიზნის განხორციელება დღესვე.

მთავარი კიდევ ის არის, რომ არ უნდა გახდეთ  თქვენი მიზნის  მძევლი   ,ამიტომ ნუ დაივიწყებთ დასვენებას- ის ყოველთვის აუცილებელია.

ხ

რა გააკეთოთ, როდესაც დაბრკოლებას წააწყდებით ?

დავუშვათ , რომ მიზანს დათქმულ დროს ვერ მიაღწიეთ.

აქ ყველაზე მნიშვნელოვანი ის არის, რომ წარუმატებლობებზე არ ჩაიციკლოთ.

დაფიქრდით იმაზე, თუ რამ შეგიშალათ ხელი, როგორ შეგიძლიათ  შევცვალოთ სიტუაცია?

შესაძლოა  თქვენ   უბრალოდ უნდა გააგრძელოთ  მიზნის მიღწევის დრო. 

გახსოვდეთ,  ადამიანები მუდმივად  იცვლებიან  და მათთან  ერთად იცვლება მათი  წარმოდგენები  გარემოს  შესახებ.

შესაძლოა  რაღაც დროის განმავლობაში დასახული მიზანი აღარც იყოს თქვენთვის   აქტუალური-ეს ნორმალურია.

ასეთ დროს  უნდა გადახედოთ თქვენს  პრიორიტეტებს.

არავინ და არაფერი გიშლით ხელს ახალი მიზნების დასახვასა და ახალი სამოქმედო გეგმების შემუშავებაში.

 

ყურადღება:

ხშირად, მიზნის მიღწევის შემდეგ, ადამიანი იწყებს თავისი დამსახურების გაუფასურებას,დაკნინებას.

ეს არის სწორედ  ის  მომენტი , როდესაც  ყველაფერი, რაც თქვენ დაწერეთ ქაღალდზე, გამოგადგებათ.

მთავარი სიამოვნება არის არა თავად მიღწეული მიზანი, არამედ იმის გაცნობიერება, რომ თქვენ მოახერხეთ მისი  მიღწევა.

გააანალიზეთ ყველაფერი, რაც გააკეთეთ და შეაქეთ საკუთარი თავი და შემდეგ -  დაისახეთ ახალი მიზანი , რათა არ შეჩერდეთ  უკვე მიღწეულზე.

 

უმიზნო კაცი ჰგავს უისრო საათს, რომელიც მუშაობს, მაგრამ დროს არ უჩვენებსო.-  კარგად უთვამს ალიო მირცხულავას.

დავისახოთ მიზნები და ვისწავლოთ მათი მიღწევა თუ არა -თითოული ჩვენგანის გადასაწყვეტია.

თუ  პირველ ვარიანტს ავირჩევთ ,მოვიკრიბოთ მთელი ჩვენი  ნებისყოფა,განვაწყოთ  თავი  შედეგის მიღწევაზე  და წინ  -ახალი მწვერვალებისკენ !

„ მაინც რა არის ჩვენი ყოფა — წუთისოფელი,

  თუ არა ოდენ საწყაული აღუვსებელი?

ვინ არის იგი, ვის თვის გული ერთხელ აღევსოს,

 

და რაც მიეღოს ერთხელ ნატვრით, ისი ეკმაროს?“

 

ნიკოლოზ ბარათაშვილი „ფიქრნი მტკვრის პირას’’

ხ

ესე სიყვარულზე-

სიყვარული ერთადერთი შეგრძნებაა,რომლითაც ადამიანი სამყაროს უკავშირდება,ყველა სხვა შეგრძნება მას სამყაროს აშორებს.

 „უსიყვარულოდ

მზე არ სუფევს ცის კამარაზე,

სიო არ დაჰქრის, ტყე არ კრთება

სასიხარულოდ....“

          გალაკტიონი

თუ მშობლები,საზოგადოება ,სახელმწიფო  შეუქმნიან ბავშვებს  სიყვარულის და ზრუნვის ატმოსფეროს ,მაშინ ბავშვებს როცა გაიზრდებიან, არ  შეეშინდებათ საკუთარი აზრის გამოხატვის,დამოუკიდებლად გადაწყვეტილების მიღების,შანსების გამოყენების და დაბრკოლებების გადალახვის. არ შეეშინდებათ  გარე სამყაროსი.არ ექნებათ ადამიანების უნდობლობა და მტრული დამოკიდებულება გარე სამყაროს მიმართ.

ნოდარ დუმბაძის ნოველაში „მონატრება’’ მამა თავის ორ პატარა ქალიშვილს სიყვარულზე მათთვის გასაგებ ენაზე ესაუბრება.სიყვარული ამ ნოველაში ჯერ გოგონაა,რომელსაც მამა ყვავილოვან ველზე  ხვდება.მამას ,თურმე , ხელები გაუშლია და გოგონა გულში ჩაუკრავს.გოგონა შესულა მის სხულში და სითბოდ ქცეულა. ეს დაკარგული ნაწილის პოვნას შეადარა მამამ.მერე გოგონა ისევ გამოსულა და ამ გამოსვლას კი ტკივილი მოჰყოლია. წასვლის წინ გოგონა ჯერ უზარმაზარ,მრავალფეროვან ,გამჭვირვალე პეპლად ქცეულა,შემდეგ -ათასი ფერით ნაქარგ ფაფუკ საყელოდ,მერე ველად გაჭრილა და ქარბორბალად დატრიალებულა.

„იგი მიდიოდა ჩემგან ლამაზი რხევით,ისე როგორც უსაზღვრო ბედნიერებისგან მოცეკვავე და მომღერალი მინდვრის დედოფალი,უსაშველოდ მრავალხმოვანი და მრავალფეროვანი.იგი ველზე აღმოცენებულ ყველა ყვავილს ჰგავდა ერთად ცალ-ცალკე’’ ბოლოს გაქრა ცის დასალიერზე,როგორც განუმეორებელი სიზმარი,სიმღერა და ფერთა ციალი.’’ - ასე აღუწერს მამა სასეირნოდ  გაყვანილ შვილებს სიყვარულს და მის წასვლას.

შვილებს აინტერესებთ მერე რა მოხდა. მამა ამბობს ,რომ მას შემდეგ ყოველ გაზაფხულს,თითქმის ყოველდღე  მოდის ყვავილებით მოჩითულ ამ ველზე,გასცქერის სივრცეს და ელოდება,როდის მოენატრება პატარა მეგობარს,როდის გამოჩნდება ცის დასალიერზე ულამაზეს შვიდფეროვან ქარბორბალად,როდის მოვა და როდის წაიყვანს...

„მერე ჩვენ  რა ვქნათ?“- კითხულობს უმცროსი შვილი,რომელსაც უზარმაზარი თაფლისფერი თვალები ცრემლით ავსებია,ქვედა ტუჩი მოპრანჭია,გვერდზე გაქცევია და ნიკაპი უკანკალებს.

მამას გული აეწვება,მივა მკლავებს გაშლის და გულში ჩაიკრავს და გაოცდება.პატარა გოგონა შედის მის სხეულში და მას ახლა,როგორც სითბოს ისე გრძნობს გულთან.თურმე სიყვარული აქვეა და არსად წასულა.

 

„მიჯნურობა საჭიროა,მით სიკვდილსა მიგვაახლებს,

გასწავლულსა გააშმაგებს,უსწავლელსა გაასწავლებს“,- რუსთაველი

პირველი სიყვარული სახადივითაა,შეყვარებული(განსაკუთრებით ცალმხრივად შეყვარებული) თითქმის სიკვდილს უახლოვდება.გამოცდილს და ჭკვიანს სიყვარული ასულელებს,ხოლო გამოუცდელს  ჭკუას ასწავლის საჭიროა მხოლოდ ერთადერთი რამ-ბოლომდე  გაძლება. სიყვარული რაღაც მომენტში  წავა და როდესაც ისევ დაბრუნდება შენ შეშინებული და გაბოროტებული არ უნდა დაუხვდე თორემ   მთელი ცხოვრება ადამიანების   შიშსა და სიძულვილში გაატარებ.

 „მაგრამ სულ სხვაა სიყვარული

უკანასკნელი,

როგორც ყვავილი შემოდგომის

ხშირად პირველს სჯობს,

იგი არ უხმობს ქარიშხლიან

უმიზნო ვნებებს,

არც ყმაწვილურ ჟინს, არც ველურ ხმებს

იგი არ უხმობს...

და შემოდგომის სიცივეში

ველად გაზრდილი,

ის გაზაფხულის ნაზ ყვავილებს

სულაც არა ჰგავს...

სიოს მაგივრად ქარიშხალი

ეალერსება

და ვნების ნაცვლად უხმო ალერსს

გარემოუცავს.

და ჭკნება, ჭკნება სიყვარული

უკანასკნელი,

ჭკნება მწუხარედ, ნაზად, მაგრამ

უსიხარულოდ.“

                გალაქტიონი.

                

 ხ

 ესე -მტრობაზე

„მტერი შინ არ შემოუშვა და მის ჭკუაზე არ იარო“ - ქართული ანდაზა

 დიდი ხანია შემოვუშვით და  მათ დაკრულზე ვბუქნაობთ  ...  ქვეყანა  სავსეა :

შინაური მტრებით:  გარეშე მტრების  დასაყრდენები პარტიებით და ორგანიზაციებით,ანუ „მაოხრებელი გზირებით“(საბა) და „ამირანის ჯაჭვის მჭედლებით“ (ვაჟა)

„მოყვარე“ მტრებით : მოღალატებით,ეგოისტებით ანუ  „მორიელებით“(საბა) უპასუხისმგებლოებით,უგუნურებით,ანუ  „ ვირებით“(საბა)

საკუთარი თავის მტრებით: მტრის  არ მცნობი,მოყვრის მგმობი(ილია),აღმა მხვნელი და დაღმა მბარავი(გურამიშვილი)   ტიპაჟებით.

 

ვაჟა ფშაველას პოემაში  „სტუმარ-მასპინძელი“(მე-7 თავი)  ვხედავთ შემდეგ პერსონაჟებს: მოლა,ქისტები, ზვიადაური ,აღაზა,მოჩვენებები.

მოლა - ისეთივეა ,როგორიც მთელი ქისტების  თემი - წარმართი ,შურის მაძიებელი,მესისხლე,ადამიანის იერ დაკარგული,შეუბრალებელი:

“ნუ იტანჯები, დარლაო,

ნუ შეიწუხებ თავსაო,

მოვსდეგით შენი მოძმენი

შენის სამარის კარსაო,

მსხვერპლსაცა გწირავთ, იხარე,

       არ გაჭმევთ მტრისა ჯავრსაო”

ზვიადაური- უდრეკი ვაჟკაცი,შეუპოვარი,უშიშარი

“ძაღლ იყოს თქვენის მკვდრისადა!” -

უპასუხებდა ხალხსაო.

არ იდრიკება ვაჟკაცი,

       არ შეიხრიდა წარბსაო.

აღაზა-თანამგრძნობი,ჰუმანური

„კაცის კაცურად სიკვდილი

გულიდამ არა ჰქრებოდა.

ქალის გულს იგი სურათი

შიგ გაეყარა ისრადა;

იმან დაადვა ლამაზსა

დაკლულის გლოვა კისრადა. „

 

მოჩვენებები-ისეთივე,როგორც თემი-შურის მაძიებელი,მტრის სიძულვილით აღვსილი,თაგრძნობის და შებრალების უნარს მოკლებულები:

„საფლავებიდან მოესმის

მკვდრების წყრომა და ჩივილი!

თითქოს ბალღებიც ატირდენ,

გაუდისთ მწარედ წივილი!

საერთო წყრომის ხმა ისმის,

საერთო გულის ტკივილი:

“რას შვრება უნამუსოვო”,

გამწარებულნი ჩიოდენ, -

“მაღალი ღმერთი გრისხავდეს!”

სამარით შემოჰკიოდენ. „

 

ქისტებს სურთ მათ ხელში ჩავარდნილი  მტერი,  ზვიადაური, საფლავზე მსხვერპლად დააკლან  ერთ-ერთ მკვდარს.

ზვიადაური ვაჟკაცობის  სიმბოლოა,ქისტების თემი  კი დაუნდობელი და სასტიკი ძლიერი მტრის სახეა .

„დიდს მტერს კაცი ან შეეხვეწება(დანებდება) და ან გარდაეხვეწება(გაექცევა)“ -საბა

 ვაჟა ფშაველა კი   გვიჩვენებს  ძლიერ მტერთან    ქცევის სხვა  სტრატეგიას - არ დანებებას და კაცურად სიკვდილს.

ვაჟას ზვიადაური მაგონებს  2008 წლის რუსეთ-საქართველოს ომის გმირს გიორგი ანწუხელიძეს, ვაჟა-ფშაველას სხვა  გმირებს: ბაკურს, კვირიას. ისტორიულ გმირებს დავითსა და კონსტანტინეს,შალვა ახალციხელს-შავლეგოს,გობრონს,მეფე დემეტრეს,მერაბ კოსტავას.

ძლიერ მტერთან ქცევის ეს ნაჩვენები გზა  წამების და ვაჟკაცობის გზაა.ამ გზაზე საკუთარი ნებით დამდგარი გმირები უდიდეს მოწიწებას და პატივისცემას იმსახურებენ. .ისინი ზნეობრივად ამაღლებენ ,ღირსების გრძნობას უძლიერებენ  მთელ ერს, თანაგრძნობას უღვივებენ  გაციებულ ლეშს ,რომელსაც 21-ე საუკუნის  ადამიანი ჰქვია .

 

ძლიერი მტრების პრობლემა აქტუალურია თანამედროვე ქართველისათვის.

ქვეყნის ტერიტორიის 20 % ოკუპირებულია .

საქართველოს დანარჩენ ნაწილში  რაც ხდება  ილიამ  კარგად აღწერა:

„შრომით და გარჯით, ცოდნით და ხერხით მოსეული კი თან გაგვიტანს, ფეხქვეშიდამ მიწას გამოგვაცლის, სახელს გაგვიქრობს, გაგვიწყვეტს, სახსენებელი ქართველისა ამოიკვეთება, და ჩვენს მშვენიერს ქვეყანას, როგორც უპატრონო საყდარს, სხვები დაეპატრონებიან. ‘’

 რა ვიღონოთ ? როგორ დავუპირისპირდეთ ძლიერ მტერს ?

 რა სტრატეგია ავირჩიოთ ?

 დავნებდთ ? გავექცეთ  ? თუ ბაკურივით დავიძახოთ:

 “ვაჰ დედას მტრისას!” - ესა სთქვა,

ხელი გაივლო ხმალზედა:

“ისევ მე დაგხოცთ!” - და ცოლ-შვილს

თავები დასჭრა წამზედა.

მტერს მიეგება ციხის კარს,

მეც იმას მივყევ კვალზედა.

გაუხტა ხმალმოღერებით,

ფრანგულმა გაიცინაო;

თორმეტი მოჰკლა ციხის კარს,

ერთურთზე დააწვინაო.

ვეფხვსა დააცვდა კლანჭები,

ბაკურმაც დაიძინაო.“

ილია გვირჩევს მტრის შრომას,ძალას,ცოდნას და ხერხს  ჩვენი შრომა,გარჯა,ცოდნა 

და ხერხი მივაგებოთო :

„ვართ კი ყოველ ამისათვის მზად? ან გვეტყობა რაშიმე, რომ ყოველივე ეს ვიცით და 

ვემზადებით?… რა გითხრათ? რით გაგახაროთ?“ -ილია ჭავჭავაძე 

ხ

ესე რევოლუციაზე

„თავის თავის მაქებარი შორს მანძილს ვერ გაივლის,მალე ჩააკეცინებენ მუხლსა,
როცა დაუფიქრდებიან და შეატყობენ,რომ შიგ არა ყრია რა.ამის დრო როცა იქნება 
მოვა,და იგი ბალღები ,რომელთა წინაშე დღეს ბატონი ჟორდანია უმეცრობისა და 
უვიცობის მალაყს ტაშის ცემით გადადის,გაიზრდებიან,ისწავლიან,ცოდნით 
შეივსებიან და გამოარკვევენ რა არარაობის მადანია ეს ჩვენი ახალი პუბლიცისტი 
ყოველისმხრით,ნიჭი გნებავთ,ცოდნა ,თუ ჭკუა’’,
-ილია ჭავჭავაძე , „უმეცრობის ფართი- ფურთი“

ტერმინი „რევოლუცია’’- ნასესხებია ასტრონომიიდან,
ამ ტერმინით ციური სხეულების ციკლური ბრუნვა აღინიშნება
(revolutio-ლათ. შემობრუნება,უკუქცევა)

პოლიტიკურ მოვლენებთან დაკავშირებით ეს ტერმინი პირველად ინგლისში 
გამოიყენეს ,როდესაც 1688 წლის მოვლენებს(კონსტიტუციური მონარქიის 
დამყარება) „სახელოვანი რევოლუცია’’ უწოდეს;


მაგრამ ტერმინის დამკვიდრებაში განსაკუთრებული წვლილი მე-18 საუკუნის 
ბოლოს  საფრანგეთში მიმდინარე მოვლენებს მიუძღვის;


მაშინ პირველად
გაიმიჯნა ჩვეულებრივი ამბოხი და რევოლუცია(როცა ლუი მე-16-მ 1789 წლის 
14 ივლისს პარიზში განვითარებული მოვლენები ამბოხად აღიქვა,ჰერცოგმა 
როშფუკო-ლიანკურმა ასეთი შესწორება შეჰკადრა:“ეს ამბოხება არაა,ეს რევოლუციაა“)


მას შემდეგ ტერმინი „რევოლუცია’’ აღნიშნავს საზოგადოების პოლიტიკის,
ეკონომიკისა და კულტურის თვისობრივ განახლებას,ძალისმიერი ხერხებითა და
საზოგადოების ფართო ფენების მასობრივი მონაწილეობით განხორციელებულ 
გარდატეხას;


არაერთმნიშვნელოვანია რევოლუციური პროცესის შეფასებები;


ხშირად აღნიშნავენ,რომ რევოლუციებმა მოიტანა როგორც თავისუფლება,ისე 
ტერორიც.

ჩემი აზრით,რევოლუცია არის „ჭკვიანურად’’ მართვადი  მასის სიძულვილი. 
რევოლუციონერები ახდენენ მასების სიძულვილის მიმართვას 
მმართველისაკენ.
როგორ ხდება სიძულვილის მართვა ?
მასმედიით,ყველაფერი კი დაიწყო პარიზში გამომავალი გაზეთებით, 
ბრისოს“ფრანგი პატრიოტით“  და მარატის რადიკალური „ხალხის მეგობრით’’ .


სიძულვილის ფონზე  ხდება   რევოლუციონერების მოსვლა ხელისუფლე

გურამ გეგეშიძის რომანში „ხმა მღაღადებლისა“  არის ასეთი  ეპიზოდი:


“ხნული’’  ახლად დაარსებული გაზეთია,რომლის ირგვლივ თავი მოუყრიათ
ახალი თობის წარმომადგენლებს.


ასპარეზზე ახალად გამოსული ახალგაზრდები საყოველთაო თანასწორობას 
ქადაგებენ და სრულიად უარყოფენ ერს,სამშობლოს სიყვარულს,ცნებას“მამულს“.
ისინი კარგ მამულიშვილობას ჩამორჩენილობად თვლიან,სურთ სამყაროს 
გარდაქმნა ქვეყნად ახალი ბედნიერი ცხოვრების დასამკვიდრებლად.


ისინი პირად შეურაცხყოფას აყენებენ და ღირსებას ულახავენ
(„აბულინგებენ“) თითოეულს, ვისაც არ სჯერა სისხლით მოპოვებული ბედნიერების 
და ბოროტებით აღმოფხვრილი ბოროტების.


ახლად მოვლენილი მქადაგებლების  ფანატიკური რწმენა
კაცობრიობის ცხოვრების ძირფესვიანად გარდაქმნისა მათივე ნაოცნებარს ემყარება 
და არა ნათელ ცოდნას და ისტორიის გაკვეთილს.

მათ იციან,რა უნდა დაანგრიონ,მაგრამ არ იციან რა უნდა ააშენონ.

მათი იდეები განუწყვეტლივ იცვლება ,მაგრამ არ იცვლება მათი ჯიუტი რწმენა 
ამ ცვალებადი იდეებისა.

იმდენად  დიდია მათი მისწრაფება სიახლისდმი,რომ ყოველივე,რაც შექმნილა 
აქამდე,გაუფასურებულია მათ თვალში,თითქოს ყოველგვარი სიახლე 
აუცილებლად სიკეთის მომტანი იყოს.


ისინი უარყოფენ  „ძველ“ ავტორიტეტებს,მათ შორის,  ნესტორს, ქველმოქმედსა 
და საზოგადო მოღვაწეს. 
ნესტორი თავს იცავს გაზეთ „ხნულის“ თავდასხმებისგან
და საპასუხო წერილს წერს.სტატიაში ავტორს ის დასკვნა გამოაქვს,რომ სწორედ ეს
 თაობა მიიყვანს საქართველოს დაღუპვის პირას. 


მაგრამ ერთბაშად ნესტორისთვის ყველაფერი  ამაო ხდება :ფუსფუსი,წადილი,
მისწრაფება ,ბრძოლა.


ვის რად უნდოდა მისი ნააზრევი ?


ვის შეეძლო წინ აღუდგეს  ამ ულმობელ მსვლელობას?


ყველა თაობა თავის მისიას ასრულებს,ყველა დროს გარკვეული
წესი და სულისკვეთება მოაქვს,და მიუხედავად ამისა,ქვეყანა მაინც მყარად დგას
ბობოქარი ვნებათაღელვანი თავიდანვე დადგენილი და გამიზნულია.
მხოლოდ ერთადერთი ჭეშმარიტება არსებობს,ეს არის სიკვდილი!
„მაგრამ შენ ვინ ხარ? ვინ მოგცა გრძნობა?


ვით ჰეროსტრატემ, დასწვი ტაძარი


და გეგონა, რომ ორივე მხარეს


საშვილიშვილო დაეც თავზარი?


რა შემცდარი ხარ!.. თვით ილიასთვის


მაგგვარ სიკვდილში არის სიცოცხლე


და საქართველოს კი ძველი აღთქმა


ისტორიული მით გაუახლე.


დროებით დაღლილს და მიძინებულს, -


ის გამოახელს მაგითი თვალებს“


და შეაჩვენებს საშვილიშვილოდ


შენებრ მეთაურს და ნაძირალებს.“


         აკაკი წერეთელი ,“ილიას მოკვლის გამო’’



21-ე საუკუნის დასაწყისში საქართველოში შიდაპოლიტიკური ვითარება დაიძაბა.

აჭარის ავტონომიურ რესპუბლიკაში 1991 წელს,ჯერ კიდევ გამსახურდიას 
დროს არჩეული,ავტონოომიის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე ასლან 
აბაშიძე არ ემორჩილებოდა ცენტრალურ ხელისუფლებას და ავტოკრატიული
მეთოდით მართავდა აჭარას.

ქვეყანაში მაღალი იყო კორუფციის დონე.

შევარდნაძე არ უწყობდა ხელს აუცილებელი რეფორმების ჩატარებას და ვეღარც 
აკონტროლებდა ვითარებას.


ასეთ ვითარებაში
2003 წლის ნოემბერში ჩატარდა საპარლამენტო არჩევნები,რომლის დროსაც მრავალი დარღვევა
და გაყალბება დაფიქსირდა.


ამის გამო უკმაყოფილებამ ქუჩაში გადაინაცვლა.
ოპოზიცია საკმაოდ შეკავშირებული აღმოჩნდა და 23 ნოემბერს აიძულა 
პრეზიდენტი ედუარ შევარდნაძე გადამდგარიყო.(„გამარჯვებული
ხალხის ტელევიზიის - რუსთავი 2-ის როლი არ დაივიწყოთ)
ამას „ვარდების რევოლუცია’’ ეწოდა(რუსთავი ორის ჟურნალისტის მიერ ,რომელიც
 ამჟამად აშშ-ში ცხოვრობს ვარდივით) და ის აღმოჩნდა ე.წ. „ფერადი რევოლუციების’’ 
წინამორბედი აღმოსავლეთ ევროპასა და პოსტ-საბჭოთა სივრცეში,სადაც ხალხმა 
ასევე მოითხოვა გაყალბებული არჩევნების შედეგების შეცვლა.
ასე მოხდა უკრაინაში,ყირგიზეთში და სერბეთში.


საქართველოს პარლამენტში  პროპორციული არჩევნების შედეგები გაუქმებულად 
გამოცხადდა და 2004 წელს ხელახალი არჩევნები ჩატარდა.თუმცა, მაჟორიტარული წესით 2003 წელს 
ახალარჩეული დეპუტატები პარლამენტის წევრებად დატოვეს(!!)

2004 წლის იანვარში საქართველოს ახალ პრეზიდენტად არჩეულ იქნა 
მიხეილ სააკაშვილი.
პრემიერ -მინისტრი გახდა ზურაბ ჟვანია(ის 2005 წლის მარტში მკვდარი იპოვეს ,
საეჭვო ვითარებაში).
2008 წლის იანვარში სააკაშვილი მე-2 ვადით „აირჩიეს“ პრეზიდენტად.
იმავე წლის  26 მაისს საპარლამენტო არჩევნებში „გაიმარჯვა“ მისმა პარტიამ-
„ერთიანმა  ნაციონალურმა მოძრაობამ’’ საკონსტიტუციო უმრავლესობის 
მოპოვებით.
ხ
ესე განდიდების მანიაზე

„ვინ იდგამს
თავზე
ეკლის გვირგვინს?   


 ვინ მენავეა? 


იმისი ნავი სად დაცურავს ან სად
აბია?  


იგი ჩვენს ნავში როდის იჯდა?


და თუკი იჯდა, თუ გარჯილა და ნავში წყალი თუ უხაპია? 


ხ


 სად იყო
მაშინ, როცა
ხეზე ავიდა ფითრი? 


რად მივაჩნივართ ყველა ბრიყვებად. 


ვინ იდგამს
თავზე ეკლის
გვირგვინს? 


ის ხომ
არ არის,


 მისი სიმძიმით ვინც უთუოდ მოიდრიკება? 


ხ


თუ მატიანის ფოლიანტზე არ
გაიჭყლიტა, 


რა ქნა
ისეთი, რომ
იმისთვის სხვა
რამ მცირეა? 


ო, ეკლის გვირგვინს
იქნებ იგი
ეპოტინება, 


ვინც ხალხს ზვარაკად ვერასოდეს შეეწირება? 


ხ


ის ხომ
არ იდგამს
ეკლის გვირგვინს,


ვინც სხვებს
ზევიდან ისე
დაჰყურებს, როგორც
თაგუნებს? 


ვისაც ჰგონია,
რომ საქართველო 


მისი რჩეული
სიყვარულის ღირსია
მხოლოდ 


 და გულზე
ხელებს ვინც
იბრაგუნებს? 


ხ


მამულს თავისი
სიყვარული რომ
უწყალობა, 


ჩვენ მადლობლები უნდა ვიყოთ...


არა ჰყოლია 


უფრო ერთგული
შვილი მამულს
და მას
ეკუთვნის


 მხოლოდ სამშობლოს
სიყვარულის მონოპოლია. 


ხ


 ის ხომ
არ იდგამს
ეკლის გვირგვინს,


ვისი მახვილიც
უგნურება და
უმეცრება არის
რეგვენთა? 


ვისაც ჰგონია,
რომ ამაგი
არ დაუფასეს


და ვისაც
უნდა მის
გარშემო შექმნას
ლეგენდა? 


ხ


სად არის მისი აგებული სვეტიცხოველი? 


თაყვანისცემით გაბერილმა პარანოიკმა 

გულუბრყვილონი როგორ
უნდა დაიმორჩილოს, 


რომ განდიდების წყურვილი და ჟინი მოიკლას? 


ხ


ო, ნუთუ იგი იმ
იმედით დაიარება,


რომ გაჩუმდება
და არავინ
არაფერს იტყვის?


ვინც არის-მეთქი მხოლოდ
სახელს დახარბებული,


 ის ხომ
არ იდგამს
წამებულის ეკლიან
გვირგვინს? 


ხ


ვინ ცდილობს
ხალხი შეცდომაში
რომ შეიყვანოს?


ვით შეიფერებს
ეკლის გვირგვინს თავი სახედრის? 


ამ ქვეყანაზე
თავის ფუსფუსს,


თავის ღოღიალს,


თავის უბადრუკ
არსებობას რატომ
გვაყვედრის? 


ხ


ის ხომ
არ იდგამს
ეკლის გვირგვინს,


ვინც ქვეყანაზე
დაბადებული არის
მლიქვნელად? 


საითაც ქარი
დაუბერავს, ვინც
მხოლოდ იქით

გადაყვლეფილი სინიდისით გადიზნიქება? 


ხ
ის ხომ
არ იდგამს
ეკლის გვირგვინს,
ვინც კაცს
გულგრილად 
გულს უხეთქავს და
მერე უხდის საკადრის
ქელეხს? 


ო, ეკლის გვირგვინს
ვისი ხელი
ეპოტინება, 


რა უნდა მასთან
ანგარებით დაკრუნჩხულ ხელებს? 


ხ


ო, ვინც განცხრომას ვერასოდეს ვერ შეელევა, 


ტანჯვა
არ იცის
და ერთობა სხვებზე
ქირქილით, 


ის ხომ არ არის? 


 დააკვირდით... 


ვის უნდა თავი, 


რომ დაიმშვენოს წამებულის ეკლის გვირგვინით?.. ‘’


                                                     
გივი გეგეჭკორი 


 


 


განდიდების მანია ვლინდება საკუთარი თავის მნიშვნელობის გადაჭარბებულ 
შეფასებაში, საზოგადოებაში საკუთარი ცნობადობის გაზრდაში, გამდიდრების 
სურვილში, ძალაუფლებიკენ ლტოლვაში, პოლიტიკური გავლენის მოპოვების 
მცდელობებში.


დაავადებას ახასიათებს შემდეგი სახის სიმპტომები:


• ადამიანის მიერ საკუთარი მნიშვნელობის, ფსიქიკური და ფიზიკური 
  შესაძლებლობების გადაჭარბებული შეფასება ;


• «ნარცისიზმი» (საკუთარი თავით ტკბობა);


• ხასიათის ხშირი ცვლა;


• მაღალი აქტივობა, საკუთარ თავზე საუბარი;


• სხვისი აზრის მიმართ ინტერესის არქონა;


• სხვების მიმართ აგრესიულობა;


• მხოლოდ საკუთარ იდეებზე და ფიქრებზე კონცენტრაცია.


მეგალომანიით შეპყრობილი ადამიანები ხშირად სამშობლოსა და ხალხის სიყვარულს 
ჩემულობენ.


გივი გეგეჭკორის ლექსის„ვინ იდგამს თავზე ეკლის გვირგვინს ?’’


თემა საზოგადოებრივ -პოლიტიკურია.


ეს „პატრიოტის’’ ნიღაბ აფარებული კოსმოპოლიტის (ანუ გლობალისტის ) 
მამხილებელი ლექსია.


ლექსის ლირიკული გმირია განდიდების მანიით შეპყრობილი ,პოპულისტი.


პოეტი გვირჩევს ყურადღება მივაპყროთ პოლიტიკურ ასპარეზზე „მენავის’’ გამოჩენის 
წინარე ისტორიას,იმას თუ როგორ მოხვდა ის ქვეყნის სათავეში,იმას თუ 
სინამდვილეში რომელი ქვეყნის ინტერესებს ემსახურა „მამულიშვილი“ ,
რა ბეგრაუნდის პატრონი იყო ,რა ჰქონდა გაკეთებული საერთო საქმისთვის.


პოეტი გვირჩევს დავინტერესდეთ მაშინ სად იყო და ვისთან იდგა „პატრიოტი’’, როცა ქვეყანა მავნებლების ხელში ჩავარდა,მათთან ხომ არა ? ხომ არ ეპოტინება იგი ახლაც მამულიშვილის ეკლიან გვირგვინს,რომლის სიმძიმესაც ის ვერ გაუძლებს .


მე-3 სტროფი ალუზიაა „ ყვარყვარე თუთაბერის “ . მოიკითხეთ, რა ქნა ისეთი 
საიდანღაც გამომტყვრალმა „პატრიოტმა’’ ,რომ პირდაპირ საქართველოს და 
მსოფლიოს ისტორიაში მოინდომა შესვლა ? მამულისთვის წამებულის გვირგვინს 
ხომ არ „იდგამს“ ის ,ვინც საკუთარ ხალხს არასოდეს შეეწირება ? - კითხულობს პოეტი


პოეტი ჩვენს ყურადღებას მიაპყრობს „პატრიოტის“ პატრიოტული გრძნობების 
გამოხატვის ფორმებს. მის ამპარტავნობას ,ყველაზე და ყველაფერზე , მათ შორის 
სამშობლოზე, საკუთარი თავის მაღლა დაყენებას და გორილასავით გულზე ხელების 
ბრაგუნს.


პოეტი ყურადღებას გვიმახვილებს იმაზე,რომ ყალბი „პატრიოტი’’ გვამადლის თავის
 პატრიოტიზმს,აცხადებს საკუთარ თავს ქვეყნის ისტორიაში საუკეთესო 
მამულიშვილად , აცხადებს რომ მხოლოდ მას და მის მიმდევრებს უყვართ სამშობლო.


პოეტი სვამს მნიშვნელოვან კითხვას რა უწყობს ხელს ასეთი „პატრიოტების“ 
თარეშს პოლიტიკურ ასპარეზზე ? მისი აზრით მასის სიბნელე. რეგვენთა უგუნურება 
და უმეცრება.


ხელისუფლებიდან ჩამოშორების შემდეგ „პატრიოტი’’ მითებს ქმნის საკუთარი თავის 
შესახებ და ხალხის დიდ ნაწილს უმადურობაში ადანაშაულებს ,თითქოს ამაგი არ 
დაუფასეს.


პოეტი კი ამბობს ,რომ „პატრიოტის’’ გაკეთებული მნიშვნელოვანი საქმე არსად ჩანს. 
ხელისუფლებიდან გაძევებული, ქებათავშიავარდნილი მანიაკი კი პერიოდულად, 
ისევ ახერხებს გულუბრყვილოთა მოტყუებას და ამით განდიდების ჟინს იკლავს.


პოეტი კითხულობს: განდიდების მანიით შეპყრობილ მანიაკს ნუთუ იმის იმედი აქვს,
რომ ყველა გაჩუმდება და არავინ ამხელს ხელისუფლებას დახარბებულ პოპულისტს ?


„პატრიოტი“ და მისი ხროვა გამუდმებით ცდილობენ ხალხის ხელმეორედ შეცდომაში 
შეყვანას,ამისათვის მათი ლიდერის სახედრის თავს წამებულის გვირგვინს ადგამენ და 
იმავდროულად მათ უბადრუკ არსებობას ამადლიან მთელ საქართველოს .


საბოლოოდ, პოეტი მოგვიწოდებს დაუკვირდით მამულიშვილის, წამებულის 
გვირგვინს ხშირად გლობალისტთა მლიქვნელი , უსინდისო ბოროტი თვალთმაქცი,
ანგარებიანი ეგოსტი იდგამს და იფრთხილეთ ,განდიდების მანიით შეპყრობილი 
სუბიექტი - პატრიოტი არ გეგონოთო..


ლექსის მოტივი არის საქართველოს შიდა ,არასტაბილური ვითარება.


ეს თავისუფალი ლექსი იწვევს ზიზღნარევ გრძნობას განდიდების მანიით 
შეპყრობილი "პატრიოტების'' მიმართ.

ხ

ესე ცილისწამებაზე

„ყოვლი ცრუ და მოღალატე ღმერთსა ჰგმობს და აგრე ცრუობს“ , ¾ რუსთაველი

ტყუილის მოგონება ვინმეს შესახებ, ვინმესთვის რისამე დაბრალება (სახელის გატეხის მიზნით)
 არის მტრობისა და სიძულვილის აშკარა  გამოვლინება . წმიდა წერილი ამ ცოდვას კაცისკვლას 
ადარებს.

თუ ვინმეს ენას მიუტან და შენს მოყვასს ბოროტად დააბეზღებ, ცილს დასწამებ, მსმენელის 
გულში 
სიძულვილის ცეცხლს დაანთებ . ამით იმ ბოროტმოქმედს დაემსგავსები, რომელმაც კაცი 
სასიკვდილოდ გაიმეტა.  რა მნიშვნელობა აქვს ადამიანს ხელით შეეხები და ფიზიკურად გაუსწორდები,
 თუ  გესლიანი ენით. 
„ვჰგმობ კაცსა აუგიანსა,ცრუსა და ღალატიანსა !“- რუსთაველის ამ აფორიზმით
გამოვხატავ დამოკიდებულებას ცილისმწამებელთა და დამბეზღებელთა  მიმართ.


ვინ მოსთვლის რამდენი ვნებისა და მწუხარების მიზეზი გამხადარა ენის მიტან-მოტანა, 
დაბეზღება,  რამდენი მეზობელი, მეგობარი და ნათესავი გადაუმტერებია ერთმანეთისათვის.


„არა ცილი-სწამო  მოყვასსა შენსა წამებითა ცრუითა.“ 
- მე-9  მცნება


ცნობილ „წითელ ტერორს“  ჰყავდა ორგანიზატორები და შემსრულებლები.ასევე
ჰყავდა აქტივისტები (მაგალითად კოტე),რომლებიც რეპრესიების პროცესში პირადი ინტერესით
და ინიციატივით ერთვებოდნენ,ადამიანებს ასმენდნენ და სასიკვდილოდ წირავდნენ. გურამ
გეგეშიძის რომანის(“სტუმარი“ ) პერსონაჟი კოტე ნამოქმედარს წლების შემდეგაც არ მალავს,თავს
ვალმოხდილად გრძნობს და თითოს კმაყოფილია..მაგრამ ყურადღებას იქცევს მისი ცმუკვა და
მოუსვენრობა. კოტემ საკუთარ თავზე რაღაც იცის...ცოდვა,მიუხედავად იმისა,რომ მას დამსახურებად
ასაღებს,არ ასვენებს.  თავყრილობისას მოთმინების
ზღვარი ირღვევა.ხდება ის,რაც რა თქმა უნდა,არ უნდა მომხდარიყო,ახალგაზრდა კაცი(კახა)
ბებერ დამბეზღებელს(კოტეს) ფიზიკურად შეურაცხყოფს.


დამსმენის და ცილისმწამებლის მხილება გარდაუვალია.ამასთან,ამ ტიპის ცოდვის მხილება 
უშეღავათოა,უსასტიკესია.დამსმენის  ცხოვრება მხილებამდე კი  ცმუკვა და მოუსვენრობაა.


„წითელი ტერორის’’ სასტიკი ეპოქა ,“სულას პროსკრიპციების’’ ხანას შეიძლება შევადაროთ

„ავსა კაცსა ურჩევნია,ავსამცა რას ადრე სცნობდა“,-  რუსთაველი 

გაავებულ,გაბოროტებულ ადამიანებს უხარიათ, როცა სხვის შესახებ რაიმე
ცუდს გაიგებენ.

დღეს „ავი ახალი ამბები“ მასობრივ ინფორმაციის საშუალებებში წახალისებულია,რაც ადამიანებში
ქვენა გრძნობებს აღვივებს.


 ვფიქრობ,ამას  აქაური „არქიფოები“ პოლიტიკური მიზნით აკეთებენ.

„ ადამიანი სანამდე მარტოა და არავის არ ენდობა, იქამდე ვარგა სხვისთვისაცდა თავისთვისაც.
პირის შეკვრას რომ ისწავლიან, მერე კაი აღარაფერი გამოვა მათი ხელიდან. მერეა,
ყველაფერ უბედურ საქმეს რომ ბედავს კაცი. ისე, რომ თქვას ადამიანმა, არ ვქენი
ღვთისნიერი საქმე, ასინეთა რომ ენის მისატანად გავაგზავნე, ხომ ასე გამოდის ვითომ?
მარა სინამდვილეში სწორედ ღვთისნიერ საქმეს ვაკეთებ მათთვის: ნდობა აღარ ექნებათ
ერთმანეთის, მარტო იქნებიან, რამდენნიც არიან, და ყველა სათითაოდ მოერიდება პირის
შეკვრას, ცუდ საქმეს და გაუბედურებას.


ბრალი ჩემი, რომ ეშმაკობა მიხდება და გაწვალებული ვარ, მარა
სხვისთვის კაი საქმის გაკეთება ძნელია, თვითონ თუ არ დაიჩაგრე და თუ არ დაიტანჯე.
დაინანებს თავს კაცი - კეთილ საქმეს ვეღარ იზამს..“ - არქიფო სეთური,“დათა თუთაშხია’’,
ჭაბუა ამირეჯიბი


 

იცოდით ,რომ ადრე საქართველოში მოქმედი
სისხლის სამართლის კოდექსის  სპეციალური მუხლით ცილისწამება ითვლებოდა დანაშაულად და 
დამამძიმებელ გარემოებებში ჩადენის შემთხვევაში საპატიმრო სასჯელიც კი იყო გათვალისწინებული?


2004 წელს(ე.წ. „ვარდების რევოლუციის’’ შემდეგ  განხორციელდა საკანონდმებლო ცვლილებები,
 რომლის შედეგადაც  განხორციელდა ცილისწამების დეკრიმინალიზაცია და დღესდღეობით 
ცილისწამება დანაშაულს აღარ წარმოადგენს. (?)


ამჟამად,ცილისწამებასთან დაკავშირებული საკითხები დარეგულირებულია საქართველოს 
სპეციალური კანონით ე.წ. „სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების შესახებ“ 


ამ კანონით ცილის წამებისათვის სამოქალაქო პასუხისმგებლობა(და არა სისხლის სამართლის 
პასუხისმგებლობა) დგება იმ შემთხვევაში თუკი შეურაცხყოფილი პირი დაამტკიცებს რომ, 
ცილისმწამებლის განცხადება არსებითად მცდარ ფაქტებს შეიცავს, უშუალოდ მის შესახებ და თუ მას 
მიადგა ზიანი. 

გაინტერესებთ რა პასუხისმგებლობა შეიძლება დაეკისროს ცილისმწამებელს ?
ცილისწამებასთან დაკავშირებით მოაპსუხეს შეიძლება სასამართლომ დააკისროს დადგენილი 
ფორმით ცნობის გამოქვეყნება სასმართლო გადაწყვეტილების შესახებ(?) ამასთან , დამბრალებლისთვის
ბოდიშის მოხდის იძულება არის კანონით აკრძალული და დაუშვებელი.(?)
თუკი, ცილისმწამებელი კანონით დადგენილ ვადაში განახორციელებს გავრცელებული ინფორმაციის
 შესწორებას ან უარყოფას მაგრამ ეს არ იქნება საკმარისი მოსარჩელისათვის მიყენებული ზიანის 
ჯეროვანი ანაზღაურებისთვის ასეთ შემთხვევაში, მოპასუხეს შეიძლება დაეკისროს ასევე 
მოსარჩელისათვის მიყენებული ქონებრივი ანდა არაქონებრივი ანაზღაურებაც.(ვიშ!)

და რა შემთხვევებში არ ეკისრება  სამოქალაქო პასუხისმგებლობა ცილისმწამებელს?
1. ცილისწამებისთვის პასუხისმგებლობას არ იწვევს განცხადება რომელიც, გაკეთებულია დავუშვათ 
პოლიტიკური დებატების ფარგლებში, ასევე უზენაესი წარმომადგენლობითი ორგანოს, 
ავტონომომიური რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს ანდა მუნიციპალიტეტის საკრებულოს წევრის მიერ 
თავისი მოვალეობისა და სამსახურეობრივი ფუნქციის შესრულებისას.(?)


2. თუ საქმე გვაქვს საზოგადოებრივ ინტერესთან (?)


3.ასევე გამორიცხავს პასუხისმგებლობას ისეთი განცხადება რომელიც გაკეთდა წინასასმართლო ანდა 
სასამართლო პროცესზე დავუშვათ სახალხო დამცველის წინაშე, პარლამენტის, ავტონომიური 
რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს ან საკრებულოს ასევე წარმომადგენლობითი ორგანოს კომიტეტების 
თუ კომისიების სხდომაზე პირის მიერ თავისი უფლებამოსილებების განხორციელების ფარგლებში(?).


4.ცილისწამების თაობაზე სამოსამართლო დავის საგანი არ შეიძლება გახდეს ისეთი განცადება 
რომელიც ეხებოდა პირთა განუსაზღვრელ ჯგუფს და რომელშიც დაზარალებული სუბიექტი არ იყო 
ერთმნიშვნელოვნად იდენტიფიცირებული.(?)


5.ცილისწამების თაობზე სასამართლო დავა არ შეიძლება ეხებოდეს ასევე სახელმწიფო ან 
ადმინსიტრაციული ორგანოს პირადი არაქონებრივი უფლებების დაცვას.


6. თუკი პირმა განცხადება გააკეთა თვითონ დაზარალებული სუბიექტის თანხმობით ამ შემთხვევაშიც 
პასუხისმგებლობა გამოირიცხება.


7. იმ შემთხვევაში,თუ პირის მიერ გამოთქმულია მხოლოდ აზრი, ასევე დაფიქსირებულია პოზიცია და 
ა.შ., ცილისწამება არ დადგება.(?)


8. ასევე გამოირიცხება ცილისწამებლის განცხადებისას პასუხისმგებლობა იმ შემთხვევაშიც თუკი მისი 
განცხადება წარმოადგენს მოსარჩელის მიერ მის წინააღმდეგ გაკეთებულ განცხადებაზე თანაზომიერ 
პასუხს.


9. პირს ცილისწამებისთვის პასუხისმგებლობა არ დაეკისრება იმ შემთხვევაშიც თუკი მისი ქმედება არ 
იყო ბრალეული ანუ მან არ იცოდა და არც შეიძლებოდა სცოდნოდა რომ ცილისწამებლურ განცხადებას 
ავრცელებდა.(???)


10.
და ბოლოს ცილისწამებისთვის პასუხისმგებლობა გამოირიცხება იმ შემთხვევაშიც, როცა კანონით 
წინასწარ გამოირიცხება ინფორმაციის გავრცელებისათვის პასუხისმგებლობა.(?)


 როგორც ხედავთ ,ცილისმწამებლები დღევანდელ საქართველოში  კანონით „საიმედოდ“ არინ დაცულნი.


როგორც გალაკტიონი იტყოდა,საქართველში   „ფრთამოღუღუნე“ ცილისწამებას და
ცილისმწამებლებს ჩვენი საუკუნე იცავს უახლესი.


საქართველოში დამკვიდრებული ცილისწამების თავისუფლება  „სიტყვის და გამოხატვის“ 
თავისუფლება იყოს,არა  მგონია..

ცნობისათვის ,გერმანიის სისხლის სამართლის კოდექსში დღესაც არის დადგენილი პასუხისმგებლობა 
შეურაცხყოფისათვის და იგი ისჯება 2 წ-მდე თავისუფლების აღკვეთით, ხოლო დამამძიმებელ 
გარემობებში ჩადენილ ცილისწამებისთვის კი დადგენილია სანქცია თავისუფლების აღკვეთით 5
წ-მდე ვადი

„ალუდას აუგს ეტყოდენ
სიტყვითა შხამიანითა.
იწყინა, შუბლი დაკეცა
ნაოჭით ზარიანითა.
- ნუ იტყვით ვაჟკაცის აუგს
ენითა ქარიანითა.“
 
ცილისწამების და შურისძიების ვნებები თანამედროვე  საზოგადოებაში  საოცრად გამძაფრებული და
 წახალისებულია.
გაავებული ადამიანები ერთმანეთს ყოველდღე უპირისპირდებიან,შეურაცხყოფენ  ¾ ხან ღიად,ხან
ფარულად მტრობენ ,თანამედროვეობის უდიდეს ტექნიკურ  მიღწევებს პიროვნული  
განადგურებისთვის  იყენებენ.
ჩემი აზრით, ცილისმწამებელი უნდა გვებრალებოდეს, როგორც სასიკვდილო სასჯელს 
დაქვემდებარებული და მასზე უნდა ვლოცულობდეთ.
ამის მაგალითს, ავყიათა ცილისწამების ყველაზე დასანანი მსხვერპლი ¾
ილია , გვაძლევს :
„მამაო, ჩვენო, რომელიცა ხარ ცათა შინა!

მუხლმოდრეკილი, ლმობიერი ვდგევარ შენ წინა:

არცა სიმდიდრის, არც დიდების თხოვნა არ მინდა,


არ მინდა, ამით შეურაცხ-ვჰყო მე ლოცვა წმინდა...


არამედ მწყურს მე განმინათლდეს ცით ჩემი სული,


შენგან ნამცნების სიყვარულით აღმენთოს გული,


რომ მტერთათვისაც, რომელთ თუნდა გულს ლახვარი მკრან,

გთხოვდე: ”შეუნდე, - არ იციან, ღმერთო, რას იქმან “,¾ ილია ჭავჭავაძე.