„მიუმხრობლობა’’ და „ნეიტრალიტეტი’’

 

    

აქ განხილულია:

„მიუმხრომლობა’’ [ანუ „სამხედრო ბლოკების’’ მიუმხრობლობა] 1

„ნეიტრალიზმი’’ [ანუ„ტრადიციული ნეიტრალიტეტი’’] და „მუდმივი ნეიტრალიტეტი’’ 2

 

 

       „მიუმხრომლობა’’                                                       [ „სამხედრო  ბლოკების’’  მიუმხრობლობა]

 

·        „მიუმხრობლობა’’ არის „მოძრაობა’’,რომელიც ასზე მეტ სახელმწიფოს მოიცავს

·        „მიუმხრობლობა’’ მეორე მსოფლიო ომის შემდგომ პერიოდში შეიქმნა,როდესაც „კოლონიალიზმისგან’’ გათავისუფლებული აზიის,აფრიკის,ლათინური ამერიკის ქვეყნები დაადგნენ „პოლიტიკური დამოუკიდებლობის’’ გზას.

·        ისინი უარს ამბობენ „დიდ სახელმწიფოთა’’ მიერ შექმნილ „სამხედრო ბლოკებში’’ მონაწილეობაზე და იბრძვიან „მშვიდობის’’ განმტკიცებისათვის.

ხ

·        სახელმწიფოს ამგვარ სტატუსს სხვადასხვა სახელწოდება ჰქონდა:

a.      „პოზიტიური ნეიტრალიტეტი’’

b.      „ნეიტრალიზმი’’

c.      „სამხედრო ბლოკების მიუმხრობლობა’’

d.     „ნეიტრალიტეტის პოლიტიკა’’

·        საბოლოოდ დამკვიდრდა ტერმინი „მიმხრობლობა’’,რომლებიც თანამედროვე „საერთაშორისო აქტებში’’ ფიგურირებს.

ხ

·        „დამოუკიდებლობის’’ და“უშიშროების’’ უზრუნველყოფის მიზნით,“მიუმხრობელი’’ სტატუსის მქონე სახელმწიფოებს შეუძლიათ შექმნან საკუთარი „კოლექტიური უშიშროების’’ სისტემა[სამხედრო ორგანიზაცია] და  „რეგიონალური საერთაშორისო ორგანიზაცია’’[პოლიტიკურ-ეეკონიმიკური ორგანიზაცია]

ხ

·        „მიუმხრობელი ქვეყნის ’’ სტატუსი ხელს უყობს კოლონიალიზმის გადმონაშთების წინააღმდეგ ბრძოლას

·        „მიუმხრობელი ქვეყნის ’’ სტატუსი  სახელმწიფოს საშუალებას აძლევს გადაიტანოს თავისი ძალისხმევა თავის საშინაო საჭირბოროტო პრობლემების გადაწყვეტაზე.

ხ

·        „მიუმხრობელი’’ სახელმწიფოები :

a.      უარს ამბობენ დაუთმონ საკუთარი ტერიტორია უცხო სამხედრო ბაზების შექმნას

b.      მოითხოვენ უკვე არსებული ბაზების ლიკვიდაციას

c.      უარს ამბობენ“დიდი სახელმწიფოების ‘’ მონაწილეობით არსებულ სამხედრო-პოლიტიკურ კავშირებში მონაწილეობაზე

d.     ქმნიან ერთიან ფრონტს საერთაშორისო ურთიერთობების ყველა პრობლემის შესახებ მოლაპარაკებებში

e.      აწარმოებენ მუდმივ კონსულტაციებს და ატარებენ კონფერენციებს „მიუმხრობლობის მოძრაობის’’ შემდგომი განმტკიცებისა და განვითარებისთვის’’

 

·        პერიოდულად იწვევენ მიუმხრობელი სახელმწიფოების კონფერენციებს,რომლებშიც მონაწილეობენ სახელმწიფოს და მტავრობის მეთაურები,საგარეო საქმეთა მინისტრები

·        ასეთი კონფერენციები შედგა:

a.      ბელგრადში 1961 წ.

b.      კაიროში 1964 წ.

c.      ლუსაკაში 1970 წ.

d.     კოლომბოში 1976 წ.

e.      ჰავანაში 1979 წ.

f.       დელიში 1982 წ.

·        კონფერენციებს შორის მოქმედებს „საგარეო საქმეტა მინისტრების თათბირი’’ და „საკოორდინაციო ბიურო’’

·        „საკოორდინაციო ბიურო’’-ამზადებს  ან „კონფერენციას’’  ,ან „თათბირს’’ ,კოორდინაციას უწევს „საგარეო პოლიტიკურ აქციებ’’,აკონტროლებს“ეკონომიკური თანამშრომლობის პროგრამების შესრულებას’’ ,ხელს უწყობს “დავების მშვიდობიან მოწესრიგებას’’ და სხვა.

·        ამავე დროს მიუმხრობელი სახელმწიფოები არ ერიდებიან ისეთ საერთაშორისო ღონისძიებებში მონაწილეობას,რომელიც „მშვიდობის განმტკიცებას’’ ისახავს მიზნად.

·        მაგალითად ზოგიერთი „მიუმხრობელი სახელმწიფოს’’ შეიარაღებული ძალები შედიოდნენ და სედიან გაეროს „მშვიდობის დაცვის ძალებში’’ ახლო აღმოსავლეთში,კვიპროსში;

·        მაგ. ერაყის,სირიის და იორდანიის წარმომადგენლების მონაწილეობით მოწესრიგდა შეიარაღებული კონფლიქტი იემენის სახალხო- დემოკრატიულ რესპუბლიკასა და იემენის არაბულ რესპუბლიკას შორის [1972 წელს]

 

„ტრადიციული'' ნეიტრალიტეტი

და „მუდმივი'' ნეიტრალიტეტი

 

·  „მიუმხრობლობისგან ‘’ უნდა განვასხვავოთ  ე.წ. „ტრადიციული ნეიტრალიტეტი’’

·  ტრადიციული „ნეიტრალიტეტის’’ შემთხვევაში სახელმწიფო წლების მანძილზე თავს იკავებს რომელიმე სამხედრო კოალიციაში ან ომებში მონაწილეობაზე და მისდევს ამ პოლიტიკას ყოველგვარი იურიდიული გაფორმების გარეშე [ასე იყო შვედეთი და ფინეთი უკრაინა-რუსეთის ომამდე , დღეს უკვე ორივე ნატოს წევრია]

ხ

·  თანამედროვე ეტაპზე ახალი შინაარსი შეიძინა ჯერ კიდევ რამდენიმე საუკუნის წინ ჩამოყალიბებულმა „მუდმივი ნეიტრალიტეტის’’ ინსტიტუტმა.

·  „ნეიტრალური სახელმწიფო’’ „მუდმივად’’ კისრულობს ვალდებულებას არა მარტო არ მიიღოს მონაწილეობა რაიმე ომში,არამედ მშვიდობის დროსაც თავი შეიკავოს ყოველგვარ ისეთ შეთანხმებასა და ხელშეკრულებაში მონაწილეობისგან,რაც სამხედრო მიზნებთანაა დაკავშირებული.

·  როგორც წესი,“მუდმივი ნეიტრალიტეტი’’ უნდა იყოს გაფორმებული სათანადო საერთაშორისო ხელშეკრულებით- შვრიცარია[1815 წლიდან] ,ავსტრია [1955 წლიდან]