სარჩელის ელემენტები

 

ა) სარჩელის ელემენტების ცნება

·        სარჩელის „ელემენტები’’  მისი შემადგენელი ნაწილებია[1]

·        „ელემენტები’’ სარჩელის შინაარსს და სამართლებრივ ბუნებას  განსაზღვრავენ

·        ერთ-ერთი „ელემენტი’’ ინფორციას იძლევა  a)„მატერიალური უფლების ‘’ შესახებ,რომელსაც მოსარჩელეს აზრით დაცვა ესაჭიროება

·        მე-2 „ელემენტი’’ ინფორციას იძლევა b)იმ  ფაქტობრივი გარემოებების შესახებ,რომლებიც საფუძვლად დაედო მოსარჩელეს მოთხოვნას

·        ინფორმაცია რომელსახ სარჩელის „ელემენტები’’ იძლევა შესაძლებლობას იძლევა განვსაზღვროთ სასამართლოს სქმიანობის მიმართულება,ფარგლები და ხასიათი სარჩელთან დაკავშირებით

ხ

·        სარჩელის „ელემენტები’’ მოპასუხეს საშუალებას აძლევს მოემზადოს თავისი უფლებების დასაცავად[რადგან მისტვის ცნობილი ხდება მის წინააღმდეგ წამოყენებული მოთხოვნების ხასიათი.

·        კერძოდ, ა)საიდან გამომდინარეობს ეს მოთხოვნა,ბ) რას ეფუძნება.

ხ

·        სარჩელის „ელემენტებზეა’’ დამოკიდებული „დარღვეული ან სადავო უფლების’’ დაცვის ,რომელი საშუალება უნდა იქნეს გამოყენებული კონკრეტულ შემთხვევაში[!]

·        სარჩელის „ელემენტებზეა’’ დამოკიდებული მომავალში მისაღები სასამართლო გადაწყვეტილების ხასიატი

ხ

ყურადღება:

·        სარჩელს ორი „ელემენტი’’ აქვს: ა) „სარჩელის საგანი’’ და ბ) „სარჩელის საფუძველი’’

·        იხ. სსსკ-ის 83-ე ,178-ე ,186-ე მუხლის „გ’’ პუნქტი

·        როდესაც ვსაუბრობთ სარჩელის „ელემენტებზე’’ და ვამბობთ ,რომ მათი საშუალებით შეიძლება მოვახსინოთ სარჩელის „სახეობის“[სხვაადასხვა სახის სარჩელები არსებობს]  იდენტიფიკაცია,ეს ნიშნავს იმას რომ სარჩელები ერთმანეთისგან განსხვავდება ან „სარჩელის საგნის ‘’ ადდა „სარჩელის საფუძვლის’’ მიხედვით

·        ა) „სარჩელის საგანი’’ და ბ) „სარჩელის საფუძველი’’ ასევე გვეხმარება საქმისთვის მნიშვმელოვანი ფაქტობრივი გარემოებების დაკონკრეტებაში,რაც საშუალებას იძლევა რელევანტური „დაცვის’’ ორგანიზებისა სარჩელის წინააღმდეგ

·        „ისეთი რამ პროცესის მიმდინარეობისას  „სარჩელის შეცვლაა’’ ხდება სწორედ სარჩელის  „საგნის’’ ან „საფუძვლის’’ შეცვლით[იხ. სსსკ-ის 83-ე მუხლის მე-2 და მე-3 ნაწილები]

·        ხ

·        ამრიგად,სარჩელის ნახსენებ  „ელემემტებს’’ აქვს როგორც თეორიული ,ისე დიდი პრაქტიკული მნიშვნელობა;

ხ

·        მხარეთა შორის არსებული დავის განხილვის დროს,სასამართლომ   უნდა შეამოწმოს „სასარჩელო მოთხოვნის“ „კანონიერება’’ და „დასაბუთებულობა“

·        ამ „კონკრეტული მოთხოვნის“ [საჩელის]თაობაზე გამოიტანოს დასკვნა და ასახოს ტავის გადაწყვეტილებაში

·        მოსარჩელეს „მოთხოვნა’’[სარჩელი]  მოპსუხისადმი აუცილებლად უნდა დასაბუთდეს კონკრეტული „ფაქტებით’’  მოსარჩელეს მიერ და უნდა ეფუძნებოდეს  მატერიალური სამარტლის ამათუ იმ შესაბამის ნორმას,რომელსაც სასამართლო გამოიყენებს ამ კონკრეტული დავის მოსაგვარებლად

 

ელემენტი -„სარჩელის საგანი’’

 

·        მოსარჩელემ  სასარჩეწლო განცხადებაში უნდა მითითოს:

 

a.      თუ რაში გამოიხატება მისი „უფლების დარღვევა’’ ან რაში მდგომარეობს მისი  „უფლების’’,“თავისუფლების’’,თუ „კანონიერი ინტერესის’’ „დარღვევის საფრთხე’’

b.      რას „მოითხოვს’’  მოპასუხისგან[შეიძლება მოითხოვოს რაიმე უფლების ან ნივთის  მიკუთვნება,აღიარება,ან შეცვლა]

ხ

·        სამოქალაქო საპროცესო კოდექსი მოითხოვს“მოსარჩელემ სასარჩელო განცხადებაში ჩამოაყალიბოს თავისი „მოთხოვნა’’[სსსკ-ის 178-ე და 182-ე მუხლები]

·        ანუ სარჩელში  უნსდა იოს  მოსარჩელის „მოთხოვნა’’ მოპასუხისადმი „მისი [მოსარჩელეს] უფლების დარღვევის აღმოფხვრის ან აღდგენის შესახებ’’ და „ფაქტობრივი გარემოებები’’ რომლებზეც მოსარჩელე თავის „მოთხოვნას’’ ამყარებს[აფუძნებს][აყრდნობს]

·        დაიმახსოვრე: „სარჩელის საგანია’’  სწორედ ის „კონკრეტული მატერიალურ-სამართლებრივი  მოთხოვნა’’,რომელსაც მოსარჩელე უყენებს მოპასუხეს.

ხ

·        „სარჩელის საგნისაგან’’ უნდა განვასხვავოთ „სარჩელის ობიექტი’’[ანუ  „დავის საგანი’’ ]

·        „სარჩელის ობიექტი’’[ „დავის საგანი’’  ეს ის „მატერიალური სიკეთეა’’,რომლის შესახებაც აღძრულია სარჩელი და რომლის მიღებასაც მოსარჩელე ითხოვს,კერძოდ, ეს შეიძლება იყოს კონკრეტული ნივთი ,რომელიც საქმეში ფიგურირებს ,როგორც „სადავო სამართალურთიერთობის ობიექტი’’ ან „ფულადი თანხა’’,რომელიც „გადაცემული’’ ან „გადახდილი’’ უნდა იქნეს მოსარჩელეს აზრით მისთვის.

მაგ.

მესაკუთრე მოითხოვს  თავისი ქონების დაბრუნებას

გამსესხებელი  მსესხელისგან მოითხოვს ფულადი თანხის დაბრუნებას

 

აქ „მესაკუთის მოთხოვნა’’ და „გამსესხებლის მოთხოვნა’’- „სარჩელის საგანია’’

„ქონება’’ და „ფულადი თანხა’’- „სარჩელის ობიექტი’’ [ანუ „დავის საგანი’’]

 

·        „სარჩელის საგანი’’ [ანუ  „დავის საგანი’’ ]  გულისხმობს „საარჩელის მატერიალურ[ნივთიერ] ობიექტს’’

·        როცა საუბარია „სასარჩელო მოთხოვნის ოდენობაზე ’’  ,ამ შემთხვევაში მხედველობაში აქვთ და   სწორედ „სარჩელის ობიექტი’’[„დავის საგანი’’]  და არა „სარჩელის საგანი’’[ანუ „სასარჩელო   მოთხოვნა’’]

ხ

მაგ.

a.      „მოსარჩელეს უფლება აქვს ’’ ,“გაადიდოს ან შეამციროს[ანუ შეცვალოს] „სასარჩელო მოთხოვნის ოდენობა’’ [ანუ „დავის საგანი’’]  „სარჩელის შეტანის შემდეგ, მაგრამ საქმის წინასწარი სასამართლო განხილვისთვის მომზადების დამთავრებამდე’’[იხ. სსსკ-ის 83-ე მუხ. მე-2 ნაწ]

b.      სასამართლოს უფლება არ აქვს მიაკუთვნოს ტთავისი გადაწყვეტილებით მხარეს ის ,რაც მას არ უტხოვია,ან იმაზე მეტი,ვიდრე ის მოითხოვდა[იხ. სსსკ-ის 248-ე  მუხლი] ანუ  მოსარჩელეს უფლებაა თავად განსაზღვროს თავისი „სასარჩელო მოთხოვნის ოდენობა’’[ანუ თავად განსაზღვროს „დავის საგანი’’ ]

 

ხ

 ელემენტი - „სარჩელის საფუძველი’’

 

·        სარჩელის საფუძველია’’ ის გარემოებები[იურიდიული ფაქტები],რომლებზეც მოსარჩელე ამყარებს მოპასუხის წინააღმდეგ მიმართულ მატერიალურ-სამართლებრივ მოთხოვნას

·        მოსარჩელემ ეს „ფაქტობრივი გარემოებები’’[„იურიდიულო ფაქტები’’] უნდა დაასახელოს თავის სარჩელში[იხ. სსსკ-ის 178-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის „ე’’ პუნქტი]

·        მართალია,კანონი არ ზღუდავს მოსარჩელეს,არ უკრძალავს მას,რომ სარჩელი დაასაბუტოს „ნებისმიერი ფაქტით’’,მაგრამ საქმისტვისმნიშვნელობა აქვთ მხოლოდ „იურიდიულ ფაქტებს’’-ანუ იმ გარემოებებს[ფაქტებს],რომლებიც იწვევენ სასამართლოში მოდავე მხარეებს შორის „სამართალურთიერთობას’’ ანუ ამ მხარეთა „უფლება-მოვალეობების’’  ა) წარმოშობას ,ან ბ)“შეცვლას’’ ,ან გ) „შეწყვეტას’’

·        „სხვა სახის ფაქტებს’’ კი სუფტა „ინფორმაციული ხასიატი’’ აქვს და სასამართლო გადაწყვეტილებაში- არ აისახება[!]

·        „იურიდიული ფაქტია’’ მაგ. ა)ხელშეკრულების დადება ბ)ქორწინება  და მისი რეგისტრაცია , გ)ზიანის მიყენება და სხვა.

·        როგორც წესი, სარჩელს „საფუძვლად’’ უდევს რამდენიმე „იურიდიული ფაქტი’’

·        რამდენიმე „ირიდიულ ფატს’’ „რთულ ფაქტობრივ შემადგენლობას’’ უწოდებენ

ხ

·        სარჩელის „საფუძვლად’’ ვარგისი „ირიდიული ფაქტები’’ ,როგორც წესი ,მოსარჩელემ უნდა ეძებოს სამართლის იმ ნორმის ჰიპოთეზაში,რომლის საფუძველზეც უნდა გადაწყდეს სასამართლოში მისი მოპასუხესტან დავა.

ხ

·        „იურიდიული ფაქტები’’ სარჩელის „ფატობრივი’’ საფუძველია

·        მაგრამ არსებობს  ე.წ. „სამარტლებრივი[იურიდიული] ‘’ საფუძველიც

·        როდესაც მოსარჩელე მიმარტავს სასამარტლოს ,ვარაუდობს,რომ მისი „უფლება’’ დაცული იქნება

·        ამისატვის საჭიროა მისი „მოთხოვნა’’ ეფუძნებოდეს არა მხოლოდ „იურიდიულ ფაქტებს’’,არამედ „მატერიალური სამართლის შესაბამის ნორმასაც“

[ვინაიდან, სასამარტლოში მხოლოდ იმ „მოთხოვნის’’ დაცვა შეიძლება ,რომელიც ეფუძნება კანონს[!]]

·        ეს იმას ნიშნავს,რომ „იურიდიული ფაქტების’’ გარდა უნდა დადგინდეს „მატერიალურ-სამართლებრივი ნორმაც“,რომელიც სარჩელის „სამართლებრივ საფუძველს’’ წარმოადგენს

ხ

·        ამრიგად,ყოველი მოტხოვნა,რომელსაც კი განიხილავს სასამართლო ,მიმარტული უნდა იყოს ამა თუ იმ პირის წინააღმდეგ და უნდა ეფუძნებოდეს „ფაქტობრივ’’ და „იურიდიულ’’ მონაცემებს

ხ

·        ამასთან,ეს ისე არ უნდა გავიგოთ,თითქოს მხარე[მოსარჩელე] „ვალდებულია’’ თავის მოთხოვნის დასასაბუთებლად მიუთითოს  მატერიალური სამართლის „კონკრეტული ნორმა’’,“კონკრეტული კანონი’’

·        სამოქალაქო საპროცესო კოდექსი „სავალდებულო წესიტ’’ ამას არ ითხოვს მოსარჩელესაგან.

·        მოსარჩელეს ევალება მხოლოდ 2 ელემენტის : „სარჩელის საგნის’’[ანუ „კონკრეტული მატერიალურ-სამართლებრივი  მოთხოვნის’’] და სარჩელის „ფაქტობრივი საფუძვლის’’[ანუ „ირიდიული ფაქტების’’] მითითება და ამ „იურიდიული ფაქტების“ არსებობის „მტკიცებულებების’’ წარდგენა.

·        რაც შეეხება“კონკრეტული კანონის[ნორმის] შეფარდებას’’ ,ეს მოსარჩელეს კია არა სასამარტლოს საქმეა[რადგან სამოქალაქო პროცესში მოქმედი წესის თანახმად,მოსამარტლეებმა თვითონ იციან კანონები]

ხ

·        ამრიგად, „სარჩელის საფუძველია“ ის „ფაქტობრივი გარემოებები“/ანუ “ფატობრივი საფუვლები“ [ანუ „იურიდიული ფაქტები“],რომელტა არსებობასაც „მოსარჩელე’’ უკავშირებს „მატერიალურ სამართლებრივი მოთხოვნის’’[ანუ „სარჩელის საგნის’’] წარმოშობას

·        ყურადღება: „ფაქტობრივი საფუძვლის’’ ნაცვლად ხშირად იხმარება მოკლე  ტერმინი „საფუძველი’’[რაც ნიშნავს „ირიდიულ ფაქტს’’]

·        სწორედ ამ გაგებით არის ტერმინი „საფუძველი’’ გამოყენებული სსსკ-ის 83-ე მუხლის მე-2 ნაწილში,186-ე მუხლში,266-ე მუხლში,272-ე მუხლში,275-ე მუხლში]

ხ

ყურადღება

·        სარჩელის „ელემენტები’’[„სარჩელის საგანი’’ და „სარჩელის საფუძვლები’’] მჭიდროდ არის დაკავშირებული ერტმანეტთან

·        პირველადია „სარჩელის საფუძველი’’[„იურიდიული ფაქტები’’] ,სწორედ ის განსაზრვრავს“სადავო სამართალურთიერთობას’’ და მისგან გამომდინარე „მატერიალურ-სამართლებრივ მოთხოვნას’’[ანუ „სარჩელის საგანს’’]

·        თავის მხრივ, „სარჩელის საგანი’’ განაპირობებს“სარჩელის შინაარსს’’

ხ

·        უდავო სამართალურტიერთობის დროს მოსარჩელეს „მატერიალურ სამარტლებრივი მოთხოვნა’’[„სარჩელის საგანი’’] შეიძლება „დაცულ იქნეს“ მხოლოდ სასამართლოს მიერ  „მიკუთვნებით’’

·        ხოლო „სადავო სამარტალურტიერთობის არსებობა თუ არარსებობის დაცვა’’ ხდება  სასამართლოს მიერ „აღიარებით’’

’ხ

·        სარჩელის „ელემენტებს’’ დიდი პრაქტიკული მნიშვნელობა აქვთ სამოქალაქო პროცესში

·        მაგ. „მოსარჩელე’’ ვალდებულია დაამტკიცოს თავისი „სარჩელის[მოთხოვნის] საფუძველი“[ანუ „მტკიცებულებებით’’ უნდა ამტკიცოს სარჩელში მითითებული „იურიდიული ფაქტები’’]

·        მოპასუხეს სასამართლოდან  დროულად უნდა შეატყობინონ  მის წიუნააღმდეგ აღძრული სარჩელის „საფუძვლების’’ შესახებ,რათა მოამზადოს თავისი „შესაგებელი’’ ე.ი . მიუთიტოს[და შემდეგში ამტკიცოს]  ის იურიდიული ფაქტები,რომლებიც  უარყოფენ „სარჩელის საფუძველს’’

·        ამრიგად ,მოსარჩელეს მიერ სასამართლოში წარდგენილი „სარჩელის საფუძველი’’ ის საყრდენი ღერძია,რომლის ირგვლივაც მიმდინარებს „სასამარტლო მტკიცება’’ მხარეების მხრიდან.

·        ამასტან, მოსარჩელე ამტკიცებს „სარჩელის საფუძვლის’’ [„იურიდიულ ფაქტებს’’]

·        ხოლო მოპასუხე მოსარჩელის „იურიდიულ ფაქტებს’’ უარყოფს[ანუ ამტკიცებს „შესაგებლის’’ „იურიდიულ ფაქტებს’’]

·        სწორედ ამაში  დევს „შეჯიბრებით პროცესში’’ „მტკიცების ტვირთის’’[მტკიცების მოვალეობის] მხარეთა შორის განაწილების  საფუძველი[პრინციპი]