რუსთაველი -სამახსოვრო ადგილები (ნაწილი მე-2 )

 

 სასიძოს სიკვდილი.ნესტანის გადაკარგვა

1.    ხვარაზმშას შვილის ინდოეთს მოსვლა საქორწილოდ და ტარიელისგან მისი მოკვლა

2.    ამბავი ნურადინ-ფრიდონისა,ოდეს ტარიელ შეეყარა

3.   შველა ტარიელისგან ფრიდონისა

4.   ფრიდონისაგან ნესტან-დარეჯნის ამბის მბობა

 

·        სასიძოს მკვლელობა მოჰყვება ერთმანეთთან დაკავშირებული მოვლენები ჯაჭვი:ტარიელის განდგომა,ფარსადან მეფისადმი მისი მუქარა,დავარის მიერ ნესტანის დადანაშაულება და დასჯა,შემდეგ- ზღვაში გაკარგვა,დავარის თვითმკვლელობა,ნესტანის საძებნელად ტარიელის ზღვა-ზღვა უშედეგოდ ცურვა,ველად გაჭრა (ადამიანებისგან განდგომა,ტარიელი- განდეგილია),უკიდურესი სასოწარკვეთა და ა.შ.

·        ფარდაგის გადაწევა,ნესტანის ხილვა,ტარიელის გამიჯნურება,სამი დღე უგონოდ ყოფნა,სასიძოს მოკვლა,კიდობნით ზღვაში მზეთუნახავის გადაკარგვა,მზეთუნახავის დატყვევება და დაქაჯეთის ციხეში გამომწყვდევა,ყველაფერი ეს, კომპოზიციური დეტალებია .ამასთან ერთად  მათ სხვა აზრობრივი დატვირთვაც აქვთ;

·        ასე,ფათერაკთა გადალახვით,ეძიებს რომელიმე ზღაპრის ან მითის გმირი მზეჭაბუკი თავის მზეთუნახავს;მრავალი თავგადასავლის შემდეგ ასე მოიპოვებს ოდისევსი პენელოპეს(ჰომეროსის „ოდისეა“ არის კარგი სერიალი ნახე)ასე ეძიებს მაჯნუნი ლეილას;ხოსროვი-შირინს(ნიზამი განჯელის“ლეილმაჯნუნიანი’’ და „ხოსროვშირინიანი’’) მსგავსი პარალელების მოხმობა მრავლად შეიძლება.

·        რუსთაველი ცნობილ სიმბოლოებს და მითოლგემებს იყენებს;

·        პროლოგში ნახსენები „სამი გმირი მნათობიდან“ ორს უკვე გავეცანით.მესამე გმირი,ფრიდონი კი პოემაში ახლა ჩნდება.ის დაჭრილი და განრისხებულია.(ღალატის მსხვერპლია)

·        ტარიელი უსწორდება ფრიდონის ბიძაშვილების ლაშქარს.შუა საუკუნეების ეპოსებში იდეალური გმირის ძალგულოვნება ჩვეულებრივი მოვლენაა.

·        ნესტანის ბობოქარი გრძნობების და მშვენიერების დამტევი მეტაფორა - ვეფხვი,კვლავ შეგვახსენებს თავს ტარიელის თავგადასავლის დასრულებისას

 

   სამახსოვრო ადგილები :

 

ხ

`movida kaci: «sasiZo movao», moslva gvaxara,

magra Tu RmerTi ras uzams, ara icoda, glax, ara;

ხ

gardavixadoT qorwili, xams viTa dasa, srulia;

kaci gavgzavnoT, moiRon yovlgniT saWurWle srulia,

uxvad gavscemdeT, vavsebdeT, siZunwe umecrulia».

ხ

`moedans davdgi karvebi wiTlisa atlasebisa.

 movida siZe, gardaxda, dRe, hgvanda, ars aRvsebisa,

Seiqmna gaslva SiganTa, jaria mun xasebisa,

daiwyes dgoma laSqarTa Tem-Temad, das-dasebisa.

ხ

miTxra: «Seni Seswrobili tirilsamca viT avscildi?

gauwyvedlad viT gamarTlo? ragvaradmca gavvaqildi?!(ასმათის სიტყვებია)

 

ხ

„wavdeg, mibrZana: «rasa sdga? dRe giCans win saomare!

anu gamwire, mityue da kvlaca moimcdomare?!» (ნესტანის სიტყვებია)

ხ

`me mewyina, aRara vTqvi, ficxlad gare Semovbrundi.

qali omsa ragvar mawvevs, agre viTa davZabundi!»

ხ

karavsa Seve, sasiZo viTa wva, zar-mac Tqmad eniT,

usisxlod movkal igi yma, Tuca xmda sisxlisa deniT.

ხ

`karvis kalTa CaxlaTuli CavWer, Cavakarabake,

ymasa ferxTa movekide, Tavi svetsa Sevutake

ხ

wamove, wevna damiwyes, davxoce Cemi mdevari.

qalaqi mqonda magari, mterTagan mourevari,

ხ

«xvarazmSas sisxli ubralo saxlad rad damadebine?

 Tu Cemi qali gindoda, rad ara Semagebine?

me, bersa Sensa gamzrdelsa, sicocxle maarmebine,

 dRed sikvdilamdis Senica Tavi ar maaxlebine!»(ფარსადანის სიტყვებია)

 

ხ

xvarazmSa dahsva xelmwifed, damrCebis ra nacvalia?

sxva mefe dajdes indoeTs, mertyas me Cemi xrmalia?!

 

«Seni qali arad minda, gaaTxove, gamaride!

indoeTi Cemi aris, arvis mivsce Cemgan kide.

vinca Cemsa damecilos, misiT masca amovfxvride,

 da sxvas meSvelsa garegansa, momkal, visca vinatride!»

ხ

mesma saqme saSineli, Tuca Tavi ver wavage.

ხ

Tav-gaglejili asmaTi, pirs sisxli Camomdinare,

aRar miyivla RimiliT, arcaRa gamicina-re.

ხ

didxans sityva vera miTxra, misTa WirTa naaTali,

mkerdsa wiTlad uRebvida sisxli RawvTa nawveTali.

ხ

«aw, Tavman Cemman, mas movhklav, Cemad dad vinca madesa!

me RmrTisa vuTxar, daubams mas eSmakisa badesa!

maT boz-kuroTa aseTi ra misces, ra uqadesa?

Tu davarCino, RmerTi vgmo! misad patiJad mzad es a».

 

mis mefisa wesi iyo: Tavi misi Zvirad ficis,

da Tu ficis, ar gatexis, masve wamsa daamtkicis.

 ese wyroma mefisagan visca esma, vinca icis,

 man uambo davar qajsa, vin grZnebiTa caca icis.

 

ხ

davar moTqmida sityviTa, romelni ara msenodes:

`bozo, Sen bozo, rad momkal? veWv, Senca ara glxenodes!

 

 «roskipo, bozo diaco, saqmro rad moaklvevine?

anu sisxliTa misiTa Cemi rad moazRvevine?

ar cudad momklavs Zma Cemi. ra giyav, ra gaqmnevine?

aw, RmerTsa undes, ver mihxvde, vis ese daaSlevine!»

ხ

«xeli mihyo, wamozidna, Tmani grZelni daufuSna,

daaleba, daalurja, medgrad pirni moiquSna.

man pasuxi vera gasca, oden sulTqna, oden uSna,

qalman Savman vera argo, verca wylulni dauSuSna.

 

«ra davar gaZRa cemiTa, misiTa dalurjebiTa,

 wamodges orni monani, piriTa miT qajebiTa,

maT kidobani moiRes, eubnes ar ajebiTa,

mas Sigan Casves igi mze, hgavs, iqmna darajebiTa.

 

«man uTxra: «wadiT, dakargeT mun, sada zRvisa Wipia;

wmidisa wyali ver naxos myinvare, verca lipia»;

 maT gaexarnes, xma-maRlad iyivles: «ipi, ipia».

ese vnaxe da ar movkve, ara mgavs arca sipia.

«zRvaTake gavlnes sarkmelni, maSinve gauCinarda.

davar Tqva: «mqmneli amisi vin ar damqolos, vin ar, da!

 vire momklvides, movkvdebi, sicocxle gasawyinarda».

 dana daica, mo-ca-kvda, daeca, gasisxlmdinarda.

ხ

`metman zarman gamaSmaga, momivida cxro da TrTola;

 gulsa vuTxar: «nu mohkvdebi, aras gargebs cudi wola,

 gijobs gaWra Zebnad misad, gavardna da velTa rbola.

ხ

Seve, ficxlad Sevekazme, cxensa Sevje Sekazmuli;

 as samoci kargi moyme, Cemsa Tana xan-dazmuli,

wamomyva da wamovediT, karTa gare darazmuli,

ხ

`navsa Cavje, zRvasa Seve, zRvasa Sigan gavalagdi,

arsiT navi momavali unaxavad ar davagdi;

movelodi, ara mesma, Smagi ufro ga-ve-vSmagdi,

ხ

`rome davyav weliwadi, Tve Tormeti gameoca,

magra misi mnaxavica sizmriv kaci ar meoca;

Tana-myoli yvelakai amomiwyda, damexoca

ხ

`zRva-zRva curva momewyina, miT gamove zRvisa pirsa,

 guli srulad gamimxecda, ar vusmendi arc vazirsa;

 yvelakai damefanta, dahrComoda raca Wirsa.

 kacsa RmerTi ar gaswiravs, asre misgan ganawirsa!

 

 `erTai ese asmaTi da damrCes orni monani,

Cemni gulisa mdebelni da Cemni Semomgonani.

ხ

`zaxili mesma. Sevxeden, moyme amayad yioda,

Semoirbevda zRvis pir-pir, mas Ture wyluli stkioda;

xrmlisa natexi dasvrili aqvs, sisxli Camosdioda,

mterTa eqadda, wyreboda, igineboda, Cioda.

zeda jda Savsa taiWsa, aw ese me miTqs romeli,

marT viTa qari moqroda gaficxebuli, mwyromeli;

ხ

igi mterni gamilomdes, aqamdisca rome viTxen,

 ukazmavsa miRalates, saWurvelni gar ver viTxen».

 

`me vuTxar: «dadeg, dawynardi, gardavxdeT Zirsa xeTasa;

 ar Seudrkebis Wabuki kargi maxvilTa kveTasa».

 

ხ

`erTi mona dastaqari myva da wylulni Seuxvivna,

isris pirni amouxvna, dakodilni ar atkivna.

ხ

«mulRazanzaris qalaqi, axlos me maqvso romeli,

nuradin-fridon saxel mZes, mefe var muna mjdomeli;

ese sazRvari Cemia, sada xar gardamxdomeli,

  cotaa, magra yovelgniT sikeTe-miuwdomeli.

 

«mamis Zma da mama-Cemi papa-Cemman gayvna odes,

zRvasa Sigan kunZulia, Cemad wilad mas ityodes;

TviT biZasa Cemsa mihxvda, visTa SvilTa aw damkodes;

maTke darCa sanadiro, - ar mivscemdi, momerCodes.

ხ

`mivediT missa qalaqsa turfasa, magra cotasa;

 gamoegebnes laSqarni, isxmides misTvis otasa,

 pirsa ixokdes, gahyrides naxoksa viT nafotasa,

 exveodian, hkocnides xrmalsa da salte-kotasa

ხ

`mojobda, omi SeeZlo, xmareba cxen-abjarisa;

davkazmeT navi, katarRa da ricxvi spaTa jarisa;

 

ხ

qali gardmosves, sisxoni vnaxen misisa Tmisani.

mas rome elva hkrTeboda, fernimca hgvandes risani!

man gananaTla samyaro, gacuddes Suqni mzisani

ხ

igi mTvare Cemi iyo, miT medebis cecxli mdagad;

aw giambob, raTgan Tavi ginda Cemad amxanagad».

ხ

«ese qalaqi gza aris navTa, yovelgniT mavalTa,

Semomkrebeli ambavTa ucxoTa raTme mravalTa;

aqa mogvesmis ambavi, Sen rome dauwvav alTa.

ხ

`aCinna kacni, sadaca sadgurni navTa sCenodes;

ubrZana: «ZebneT yovelgan, raca vis misi gsmenodes».

molodna miCnda salxinod, patiJni mo-re-mlxenodes,

umisod lxini minaxavs, ama dRisaTvis mrcxvenodes!

ხ

`merme fridon moiyvana, miZRvna ese Cemi cxeni,

 miTxra: «hxedav, piri mzisa, Tqven sarosa egec xeni,

 vici, meti ara ginda, ZRvenni radmca gavkicxeni?

 TviT amanve mogawonos saxednoba, sificxeni».

ხ

`veRar gavgzavnen, sityvani mesmnes monaTa CemTani,

magra davyaren areni me kacrielTa TemTani;

saxlad samyofni mimaCndes TxaTa da maT iremTani.

 gaviWer, srulad davtkebnen qve mindorni da ze mTani.

 

ese qvabni ukacurni vpoven, devTa Seekafnes,

Semovebi, amovwyviden, yola veras ver mexafnes,

 maT monani damixocnes, jaWvni avad moeqafnes

ხ

`devTa yvirili, zaxili zecamdis aiweoda;

maTisa laxtis cemiTa qveyana Seiryeoda;

mze daabneles mtveriTa, alvis Sto Seirxeoda,

 asi erT kerZoT momixdes, davfriwe, daixeoda.

ხ

`aha, Zmao, maSindliTgan aqa var da aqa vkvdebi;

xeli mindors gaviWrebi, zogjer vtir da zogjer vbndebi,

ese qali ar damagdebs, - ars misTvisve cecxl-nadebi,

 - Cemad Roned sikvdilisa metsa aras ar vecdebi!

 

`rome vefxi Svenieri saxed misad damisaxavs,

 amad miyvars tyavi misi, kabad Cemad mominaxavs;

ese qali Semikeravs, zogjer sulTqvams, zogjer axavs;

 raTgan Tavi ar momiklavs, xrmali cudad momimaxavs.

ხ

pirsa ica, gaixeTqa Rawvi, vardi aixewa,

lali qarvad gardiqcia, broli srulad dailewa;

ხ

`ra aqimi dasneuldes, razom ginda saqebari,

 man sxva uxmos mkurnali da majaSisa Semtyvebari,

man uambos, raca sWirdes seni, cecxlTa momdebari:

 sxvisa sxvaman ukeT icis sasargeblo saubari.

 

`raca giTxra, momismine, brZeni getyvi, ara xeli:

 asi gmarTebs gagoneba, ar geyofis, ar, erTxeli;

kargad veras ver moivlens kaci agre gul-ficxeli

(ავთანდილის სიტყვებია)

x

1. ამბავი ავთანდილის არაბეთს შექცევისა

2.          დათხოვნა ავთანდილისა როსტევან მეფესთანა და ვაზირის საუბარი

3.          ავთანდილისაგან შერმადინის საუბარი

 

·                 „ვეფხისტყაოსნის“ ამ ნაწილში ნაჩვენებია პატრონყმური ურთიერთობები

·                 თინათინის და ავთანდილის უმთავრესი პიროვნული თვიდება- გვერდზე გადადონ თავიანთი პირადი ინტერესები და ერთგულად წმსახურონ მეგობარს.

·                 უსულო საგნებს სიყვარულის ყოვლისშემძლე ძალა სულს შთაბერავს ,ნესტანმა მიჯნურს სამხრე უძღვნა,ხოლო თინათინმა სახსოვრად ავთანდილს მარგალიტი

·                 მუხანათი საწუთროს გმობა: ავთანდილს თინათინთან ხანგრძლივი განშორება უკლავს გულს

·                 „ხამს მოყვარე მოყვრისათვის“-ასე იწყება „ვეფხისტყაოსნის „ ძალზე მნიშვნელოვანი ერთ-ერთი სტროფი

·                 საყურადღებოა სტროფი,სადაც თინათინს უმძიმს ავთანდილთან განშორება(711-ე)

·                 779-ე  ყველა სტროფისგან განსვავდება 20 -მარცვლიანია

·                 ამ ნაწილში ავთანდილი ავლენს დიდ სიბრძნეს და სულიერ გამოცდილებას.აქ ის განსაზღვრავს მეგობრის მოვალეობას,რა არის რაინდული სულის  მრწამსს.

 

     სამახსოვრო ადგილები:

 

gaegeba, moexvia, zeda dasdva piri xelsa,

akocebda, sixaruliT cremlsa Rvrida velTa mrwyvelsa;

 

ხ

didebulTa Tayvanis-sces, akocebdes, vinca Rirs a,

zarsa scemdes, uxaroda ufrossa, Tu unda mcirsa

ხ

movida naxvad yoveli mis qalaqisa krebuli.

maSinve dajda nadimad morWmuli, laRi, Svebuli.

ხ

arcaRa dajda nadimad, arcaRa qmnad xalvaTisa;

Sermadin maxarobeli wava mislvisa maTisa,

ficxlad wavida, savali sam dRe vlo dRisa aTisa.

mas lomsa naxva uxaris mis mzisa mokamaTisa

 

ხ

TinaTins hkadra Sermadin, naTelsa mas uRamosa:

`avTandil mova winaSe, gkadrebs ambavsa amosa.

 igi miT akrTobs elvasa, mzisaca uTamamosa,

mas saboZvari uboZa, misi yvelai damosa.

ხ

mefe Sejda, gaegeba ymasa, muniT momavalsa;

 amas pir-mze mefisagan ivalebda viTa valsa.

miegeba, moegeba mxiaruli gul-mxurvalsa,

 didebulTa jarisagan zogni hgvandes viTa mTrvalsa.

 

ra mieaxla, gardaxda yma, Tayvanis-sca mefesa;

 akoca rostan, mimxvdarman niSatTa siiefesa;

 gul-mxiarulni, Svebulni mivlen darbazsa sefesa;

 mis ymisa moslva uxaris yovelsa mun mekrefesa.

 

mas avTandil Tayvanis-sca lomTa lomman mzeTa mzesa.

mun broli da vard-giSeri gaeturfa sinazesa.

 piri misi unaTlea sinaTlesa zesTa-zesa,

 saxl-samyofi ara hmarTebs, camca gaidarbazesa!

 

mas dRe dasxdes nadimobad, gaamravles sma da Wama;

ymasa mefe asre uWvrets, viTa Svilsa tkbili mama.

maT orTave aSvenebda fifqsa Tovna, vardsa nama.

uxvad gasces saboZvari, margaliti, viTa drama.

 

ხ

`qvabni wauxman devTaTvis, saxlad aqvs devTa saxlebi,

 sayvarelisa misisa qali hyavs Tana naxlebi,

vefxisa tyavi acvia, cudad uCns stavra-naxlebi,

aRara naxavs sofelsa, cecxli swvavs axal-axlebi

 

ხ

yma wavida mxiaruli, lmobieri, ar gamwyrali,

 lomi mindors lomTa Tana mindors ruli, fernamkrTali,

 yma soflisa xasiaTi, javar-sruli, mraval-wyali,

magra hqonda gulisaTvis guli gulsa ganacvali.

 

ხ

mze ukadri taxtsa zeda zis morWmuli, ar nadevri,

wylad efratsa uxvad erwyo edems rguli alva mWevri;

 brol-badaxSsa aSvenebda Tma giSeri, warbi tevri,

 me vin vaqeb? aTens brZenTa, xams, aqebdes ena bevri!

 

ხ

uTxra: `hpovea, patiJni hnaxen ZebniTa visiTa?

 

 hkadra: `ra kacsa sofelman misces wadili gulisa,

 xsovna ara xams Wirisa, viT dRisa gardasrulisa.

 vpove xe, tani alvisa, soflisa wyalTa rwyulisa,

 mun piri, msgavsi vardisa, magra aw fer-naklulisa.

 

ხ

raa wamali misisa wylulisa gankurnebisa?

 

yma etyvis: `vis aqvs mindoba kacisa momcqafavisa?

man CemTvis dawva Tavisa dadva, ar-dasawvavisa;

dro damic Cemgan mislvisa, miTqvams dadeba Tavisa,

 

ხ

`xams moyvare moyvrisaTvis Tavi Wirsa ar damridad,

guli misces gulisaTvis, siyvaruli gzad xidad

 

ხ

`Sen ar-gatexa kargi gWirs zenaarisa, ficisa.

xams gasruleba moyvrisa siyvarulisa mtkicisa,

Zebna wamlisa misisa, codna xams marT uicisa,

 Cemi Tqvi, ra vqmna bnel-qmnilman, mze mimefaros, mi, cisa?

 

ხ

magra, mzeo, Tavi mzesa CemTvis srulad daagvane,

sicocxlisa saimedo niSani ra wamatane!

 

 yma tkbili da tkbil-qarTuli, sikeTisa xelis mxdeli,

mzesa asre eubnebis, viT gazrdilsa amo mzrdeli;

qalman misca margaliti, srul-qmna misi sawadeli,

RmerTman qmnas da gausruldes lxini ese awindeli

 

ხ

ra sjobs, ra kacman giSeri brol-lalsa Tana axios,

 anu baRs alva sarosa axlos rgos, morwyos, axios,

 missa mWvretelsa alxinos, ver-mWvretsa avaglaxios!

 da vai moyvrisa gayrilsa, axi os eyos, axi os!

ხ

yma wamovida gayrili, miva guliTa retiTa.

mze tirs sisxlisa cremliTa, zRvisaca metis-metiTa.

 ityvis: `ver gaZRa sofeli, va, CemTa sisxlTa xvretiTa!

ხ

`vin uwin edems nazardi alva mrgo, momrwyo, maxia,

dRes sawuTroman laxvarsa mimca, danasa maxia,

 dRes guli cecxlsa uSretsa dabmiT damiba, maxia.

 awya vcan, saqme soflisa zRaparia da Cmaxia!

 

ხ

yma mivida, sawols dajda, zogjer tirs da zogjer bndebis,

magra axlavs gonebiTa sayvarelsa, ar moswydebis;

ხ

`guli krulia kacisa, xarbi da gauZRomeli,

guli - Jam-Jamad yovelTa WirTa mTmo, lxinTa mndomeli,

 guli - brma, urCi xedvisa, TviT veras ver gamzomeli,

 verca hpatronobs sikvdili, verc patronia romeli!

 

ra gulsa uTxrna gulisa sityvani sagulisoni,

man margalitni moixvna mis mzisa sameyvisoni,

mis mzisa mklavsa nabamni, maT kbilTa Sesatyvisoni,

pirsa daidvna, akoca, cremli sdis, viTa bisoni.

 

ხ

ra gaTenda, Seekazma, yma gavida adre gare;

ityvis: `netar, mijnuroba ar damaCndes, da-mca-vfare!

 daTmobasa eajebis gulsa: `Sen ra mougvare!

 cxensa Sejda, wamovida vazirisa saxlsa mTvare.

 

  vazirman cna, gaegeba: `Cemsa mzea amosruli,

amas Ture maxarebda dRes niSani saxaruli!

miegeba, Tayvanis-sca, hkadra qeba srulsa sruli: `

xams stumari sasurveli, maspinZeli mxiaruli 

 

 yrma gardasva maspinZelman, ar Rafalman, avman, uqman;

ferxTa qveSe xataursa ufenen da miwad uqman.

ymaman saxli gananaTla, viT samyaro mzisa Suqman;

 Tqves: `surneli suli vardTa dRes mogvbera qvena buqman

 

ხ

ra jalabi gaiyara, yma vazirsa eubnebis, etyvis:

`Seni damaluli darbazs ara ar iqmnebis;

raca gwaddes sauravi, mefe iqms da Sen geTnebis,

 gaigonen Wirni Cemni, mkurne, raca mekurnebis.

 

 `mis ymisa cecxli medebis, wva mWirs misisa mwvelisa;

 mklavs survili da ver-naxva Cemisa sasurvelisa;

mas CemTvis suli ar hSurdes, SezRva xams SeuzRvelisa;

 xams siyvaruli moyvrisa uxvisa, uSurvelisa.

 

ხ

miaje amod gaSveba da Tavi gaigmireo,

 asi aTasi wiTeli Sen qrTamad Seiwireo

ხ

vazirman uTxra siciliT: `qrTami Sen gqondes Senia!

 Sengan kma Cemad wyalobad, rome gza gagiCenia.

magas ra vhkadreb mefesa, raca aw Tqvengan msmenia

, vici, ucilod amavsebs, Soeba ar-sawyenia.

 

Tavman misman, munve momklavs, veWv, wamica ar wamaros!

 Seni oqro Senve dagrCes, me, glax, miwa mesamaros;

momkal, kacsa sicocxlisa sworad raca moexmaros!

 ar iTqmis da verca vityvi, ra ginda vin misagmaros.

ხ

`Tu mefeca gagiSvebdes, TviT laSqarni rad moRorden!

rad gagiSvan, rad motyuvden, anu mzesa rad mohSorden?

Sen waxvide, mterni Cvenni dagvTamamden, gagvisworden.

 ege agre ar iqmnebis, viTa Citni ar gaqorden

ხ

yma atirda, cremliT uTxra: `xams, Tu dana gulsa vici;

he vaziro, Segetyvebis, siyvaruli ar Tur ici,

 anu sxvaca ar ginaxavs moyvroba da arca fici,

 Tu ginaxavs, umisosa Cemi lxini viT amtkici?!

ხ

`mefe anu misni spani, netar, xelsa rasa mxdian!

aw viTamca ucnobosa gauwyvedlad cremlni mdian.

sjobs wavide, ar gavtexne, kacsa ficni gamoscdian;

 

ხ

vazirman Tqva: `Seni cecxli meca cecxlad momedebis,

 veRar vuWvret cremlTa SenTa, sofelica gaqardebis;

zogjer Tqma sjobs ara-Tqmasa, zogjer TqmiTac daSavdebis.

vityvi: movkvde, ara mgama, Cemi mzemca Tqven mogxvdebis

ხ

ra mefeman moismina, gagulisda, gaavcnobda,

 feri hkrTa da gasaSiSrda, SemxedvelTa SeaSTobda;

ხ

Smago, ena viT ixmare aw magisad Cemad kadrad!

ხ

wa, ukudeg! avi, Smagi, umecari, Slegi, wbili!

SabaS sityva, SabaS kaci, SabaS saqme, misgan qmnili!

ხ

dadrka, skamni Semostyorcna, hkrna kedelsa, Sealewna;

daacTunna, magra misTvis aalmasna, ar aZewna:

ხ

gamoZrwa da gamomelda, gulsa wylulsa moimtkivnebs;

Seis xasobs, gais quSobs, ena asre moayivnebs,

 mteri mtersa veras avnebs, romel kaci Tavsa ivnebs.

ხ

vinca kacman kadnierad patronsa ra moaxsenos,

Cemni dReni masmca adgan, raZi viTa gaisvenos!

ხ

qrTamsa sTxovs da amxanagobs, Tuca cremlsa ver iwurvebs:

 - mikvirs, rad scals wylianobad, rad ar gulsa Seiurvebs!

- `vin ar miscems qadebulsa, mouravsa moimdurvebs,

  Tqmula: «qrTami sauravsa jojoxeTsca daiurvebs»

ხ

sjobs uyoloba kacisa momduravisa yolasa.

 

ხ

Sekra wiTeli asi aTasi pirad mzeman da tanad saroman,

 samasi Tavi stavra-atlasi uxvman, niadag miumcdaroman,

samoci Tvali lal-iagundi ferad marT viTa miumxvdaroman.

 kaci gagzavna vazirisasa, ese yvelai misTvis aro man.

ხ

kaci iyo saqmisaca Sesaferi, Sesatyvisi

 

ხ

odes kacsa daeWiros, maSin unda Zma da Tvisi.

 

ხ

raca saqme usamarTlo RmerTman vismca SearCina

 

ხ

yovli cru da moRalate RmerTsa hgmobs da agre cruobs;

 

ხ

`sami aris moyvrisagan moyvrobisa gamoCena:

pirvel- ndoma siaxlisa, siSorisa ver-moTmena,

 micema da aras Suri, Cuqebisa ar-mowyena,

da gavlena da moxmareba, misad rgebad velTa rbena

ხ

erTgulTaTvis kargi nu gSurs, orgulimca Seni kvdebis!

Semoviqce, Seni Cemgan vali kargad gardixdebis;

patronisa samsaxuri araodes ar waxdebis~.

ხ

xams, mamaci gagulovndes, Wirsa Sigan ar daRondes.

ხ

me igi var, vin sofelsa ar amovhkref kitrad berad,

vis sikvdili moyvrisaTvis TamaSad da miCans mRerad;

Cemsa mzesa daveTxove, gavuSvivar, davdge me rad!

ხ

`aw anderZsa Cemsa mogcem, rostans wina dawerilsa;

Sen Segvedreb, dagiWiros, viTa gmarTebs Cemsa zrdilsa.

movkvde, Tavsa nu moiklav, satanisgan nu iqm qmnilsa,