იმპერიებს შორის შვიდწლიანი ომი ევროპაში -მე-18 საუკუნე

 

შვიდწლიანი ომი ევროპულ იმპერიებს შორის (1756-1763 )   ·        შვიდწლიანი ომი ახალი დროის ყველაზე მასშტაბური ომი იყო,მასში ჩართული იყო იმდროის დიდი სახელმწიფოების უმრავლესობა; ·        ჩერჩილმა ამ ომს პირველი მსოფლიო ომიც კი უწოდა; ·        შვიდწლიანი ომი ევროპაში ჰეგემონობისთვის მიმდინარეობდა ორ კოალიციას შორის; ·        იმავდროულად ეს იყო დაპირისპრება  კოლონიური სამფლობელობელოებისთვის ჩრდილოეთ ამერიკასა და ინდოეთში;(!) ·        ერთის მხრივ კოალიციაში შედიოდნენ ინგლისი და პრუსია,მეორეს მხრივ საფრანგეთი,ავსტრია და რუსეთი

ომში დაპირისპირებული მხარეები   ·        1756 წლის იანვარში შეიქმნა ინგლის-პრუსიის კავშირი   ·        ამან უბიძგა ავსტრიას დაახლოებოდა თავის ძველ მტერს-საფრანგეთს;საფრანგეთსა და ავსტრიას შორის ვერსალში ხელი მოეწერა თავდაცვით კავშირს,რომელსაც 1756 წლის ბოლოს შეუერთდა რუსეთი;

მეომარ მხარეთა მიზნები:   ავსტრიელები ვარაუდობდნენ დაებრუნებინათ სილეზია   პრუსიელები საქსონიის დაპყრობას ცდილობდნენ   ავსტრია-საფრანგეთის კავშირს შვედეთი შეუერთდა,რომელსაც პრუსიისგან შტეტინის და სხვა ტერიტორიების დაბრუნება სურდა   ავსტრია-საფრანგეთის კოალიციას შეუერთდა რუსეთიც,რომელიც აღმოსავლეთ პრუსიის დაპყრობა იმედოვნებდა,რათა ის პოლონეთისთვის გადაეცა კურლანდიის და ზემგალიის სანაცვლოდ   პრუსიას მხარი დაუჭირა ჰანოვერმა და რამდენიმე ჩრდილო-გერმანულმა სამეფომ;

პრუსიის მეფე ფრიდრიხ მე-2                (ამას ებრძოდა გურამიშვილი, რუსულ ჯარში იყო, ტყვედ ჩავარდა)                                     ·        პრუსიის მეფე ფრიდრიხ მე-2-ს(1712-1786) ავსტრიასთან ომი გარდაუვლად მიაჩნდა და იმედებს ინგლისის მოკავშირეობაზე ამყარებდა; ·        ის ვარაუდობდა,რომ ინგლისის გავლენით რუსეთი თავს შეიკავებდა ომში მონაწილეობისაგან,რითაც პრუსია თავიდან აიცილებდა ორ ფრონტზე ბრძოლას; ·        რუსეთში პრუსიის გაძლიერებას საფრთხედ აღიქვამდნენ ·        ფრიდრიხმა გადაჭარბებულად შეაფასა ინგლისის გავლენა რუსეთზე; ·        იმავდრულად არ გაითვალისწინა საფრანგეთის შეშფოთება,რაც ინგლისთან მისმა კავშირმა გამოიწვია ·        ყოველივე ამის შედეგად ფრიდრიხს სამი უძლიერესი სახელმწიფოს კოალიციასთან მოუწია ბრძოლა,რომელსაც მან „სამი დედაკაცის კავშირი’’ უწოდა.   (მარია-ტერეზას(ავსტრიის იმპერატრიცას);ელიზავეტას(რუსეთის იმპერატრიცას და მადამ პომპადურის(ლუდოვიკო მე-15-ის საყვარლის)   ნახე ფილმი“დავით გურამიშვილი“ ხ ·        შვიდეწლიან ომში  სრულად გამოვლინდა ფრიდრიხ მე-2-ს სამხედრო ნიჭი; ·        მეომარ სახელმწიფოთა ძალები არათანაბარი იყო; ·        ომის დროს ინგლისი,რომელსაც არ ჰყავდა ძლიერი ქვეითი ჯარი,სუბსიდიების გარდა ვერაფრით ეხმარებოდა პრუსიას; (შენიშვნა: ასე აომებს ბრიტანეთი დღეს უკრაინას პრუსიასავით ) ხ ·        კოალიციაში შემავალი არცერთი ქვეყანა  არ იყო დაინტერესებული პრუსიის სრული განადგურებით,იმედოვნებდნენ,რომ ომის შემდეგ მას თავისი ინტერესებისთვის გამოიყენებდნენ; ხ ·        1757 წ ზაფხულში ბრძოლაში ჩაება რუსეთი,სამხედრო მოქმედებები მისთვის წარმატებულად ვითარდებოდა;მაგრამ აგვისტოში რუსებმა გადაწყვიტეს აღმოსავლეთ პრუსიიდან  უკან დაეხიათ. ·        რუსების მთავარსარდალს ეშინოდა რომ იმ დროისათვის ავადმყოფი ელიზავეტა 1(1714-1762) შეიძლებოდა ტახტზე პეტრე მე-3 შეეცვალა,რომელიც ცნობილი იყო პრუსიისადმი განსაკუთრებული სიყვარულით,მაგრამ დედოფალი გამოჯანმრთელდა და რუსთა მთავარსარდალი გადააყენეს; ·        1759 წლის 12 აგვისტოს მოხდა შვიდწლიანი ომის ცნობილი ბრძოლა კუნერსდორფთან,სადაც პრუსიის ჯარმა რუსეთ-ავსტრიის ჯარებთან სრული მარცხი განიცადა,მოკავშირეებს ბერლინისკენ გზა ხსნილი ჰქონდათ; ·        პრუსია კატასტროფის ზღვარზე აღმოჩნდა,ის მოწინააღმდეგეებთან შედარებით პატარა სახელმწიფო იყო და უთანასწორო ბრძოლაში მისი ძალები მალე ამოიწურა; ·        მოკავშირეებს ისღა დარჩენოდათ აეღოთ ბერლინი და მიეყვანათ პრუსია კაპიტულაციამდე; ხ ·        პრუსია მხოლოდ მოკავშირეებს შორის უთანხმოებამ გადაარჩინა; ·        ფრიდრიხმა,შეკრიბა ჯარი და მოემზადა ბერლინის დაცვისათვის; ·        ფრიდრიხის მდგომარეობა კრიტიკული იყო; რუსებმა აღმოსავლეთ პრუსია დაიკავეს ავსტრიელებმა სილეზია; ·        არავის ევროპაში არ სჯეროდა,რომ პრუსიას რამე იხსნიდა; ·        პრუსია კატასტროფისაგან 1762 წელს რუსეთის იმპერატრიცას ელიზავეტა 1-ის გარდაცვალებამ იხსნა;(!) ·        პრუსიის დაუძინებელმა მტერმა ელიზავეტამ,ერთხელ განაცხადა კიდეც,რომ ბრძოლას საბოლოო გამარჯვებამდე გააგრძელებდა,თუნდაც ამისათვის თავისი „კაბების გაყიდვაც“ დასჭირვებოდა; ხ ·        1762 წლის 5 იანვარს რუსეთში პეტრე მე-3 გამეფდა; ·        ფრიდრიხ მე-2 მისი კერპი იყო. ამიტომ პეტრე მე-3 დაუზავდა პრუსიას და მისი ტერიტორიიდან ჯარები გაიყვანა;ამის შემდეგ რუსეთმა ნებაყოფლობით უარი თქვა ყველა მონაპოვარზე ომში (აღმოსავლეთ პრუსიაზე კენიგსბერგის ჩათვლით.არადა მოსახლეობას უკვე რუსეთის მეფის ერთგულების ფიცი ჰქონდა უკვე დადებული).   ·        პეტრე მე-3 ფრიდრიხ მე-2-ს რუსთა კორპუსი შესთავაზა ამ ომში ყოფილი მოკავშირის  ავსტრიელების წინააღმდეგ.(!) ხ ·        პეტრე მე-3-ის პოლიტიკამ რუსული საზოგადოება აღაშფოთა,რუსეთის ეროვნული ინტერესების უგულლებელყოფისათვის პეტრე მე-3   6 თვეში ტახტიდან ჩამოაგდეს; ·        ხელისუფლებას ჩამოცილებული პეტრე მოკლე ხანში „გაურკვეველ „ ვითარებაში გარდაიცვალა; ხ   ·        მისმა მეუღლემ ეკატერინე მე-2-მ გააუქმა საზავო ხელშეკრულება პრუსიასთან და რუსთა კორპუსი სამშობლოში გაიწვია,თუმცა პრუსიას ომი აღარ გამოუცხადა; ·        პრუსიის უზომო დასუსტება არ იყო რუსეთის ინტერესებში,რადგან ამას შეეძლო გამოეწვია ავსტრიის ჰეგემონობა ცენტრალურ ევროპაში; ხ   ·        რუსეთის მხარდაჭერას მოკლებული ავსტრიაც იძულებული გახდა ზავი დაედო პრუსიასთან(1763 წლის 15 თებერვალს) ·        ზავით პრუსიამ ავსტრიისგან სილეზია დაიბრუნა; ·        ფრიდრიხი კი იძულებული გახდა უარი ეთქვა საქსონიაზე; ხ ·        შვიდწლიანი ომი ინგლის-პრუსიის კოალიციის გამარჯვებით დასრულდა ·        ომის შემდეგ  პრუსია საბოლოოდ შევიდა წამყვან ევროპულ სახელმწიფოთა რიგში;(!) ·        ამას მოყვა ის რომ დაიწყო პროცესი,რომელიც მე-19 საუკუნეში გერმანული მიწების პრუსიის გარშემო გართიანებით დასრულდა(ბისმარკი) ხ ·        ყურადღება : ფრიდრიხ მე-2 -მ ჩაუყარა საფუძველი,“სახელმწიფო ინტერესებიდან’’ გამომდინარე,რუსეთთან ურთიერთობის პოლიტიკას ·        შვიდწლიანი ომის დამთავრებისთანავე 1764 წელს პრუსიის მეფემ აღნიშნა“:  „ ჩვენთვის ხელსაყრელია ამ ბარბაროსებთან მეგობრობა ‘’. (!)   შენიშვნა: დღევანდელმა ხელისუფლებამ გადაუხვია ფრიდრიხმე-2-ის და ბისმარკის  პოლიტიკას და დაადგა ადოლფ ჰიტლერის გზას  საინტერესოა სადამდე მიიყვანს ეს გერმანიას!

ინგლის -საფრანგეთის დაპირისპირება შვიდწლიანი ომის დროს   ·        ინგლისსა და საფრანგეთს შორის საომარი მოქმედებები ძირითადად კოლონიებში-ამერიკასა და ინდოეთში გაიშალა ·        ამერიკაში ინგლისმა დიდ წარმატებებს მიაღწია; ·        საფრანგეთზე გამარჯვება აქ განაპირობა ჩრდილოეთ ამერიკის ინგლისის კოლონიების მხარდაჭერამ; ·        საფრანგეთის კოლონიური სამფლობელო კვებეკი(კანადა)  ინგლისელ კოლონისტთა შეიარაღებულმა ძალებმა და ინგლისის ჯარმა დაიკავა; ·        ძალძე მნიშვნელოვანი იყო ის წარმატრბებიც,რომლებიც ინგლისმა ინდოეთში მოიპოვა ·        მათ ხელთ იგდეს ბომბეი,მადრასი და კალკუტა;(!) ·        1763 წლის პარიზის ზავით საფრანგეთმა დათმო კანადა და მისისიპის აღმოსავლეთი სანაპიროები(!) ·        ინდოეთში საფრანგეთმა მთელი სამფლობელოები დაკარგა;(!)   ·        ინგლისის და საფრანგეთის ბრძოლა კოლონიებისათვის საფრანგეთის სრული მარცხით დამთავრდა; (!)